Minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra heeft de uitspraken van de Russische president Vladimir Poetin over Groot-Rusland aangedikt en omgevormd tot geopolitiek dreigende taal. Volgens voormalig Shell-topman Jeroen van der Veer was hij degene die bij Poetin was en heeft Zijlstra zijn woorden ‘verkeerd geïnterpreteerd’.
Van der Veer bevestigt tegenover de Volkskrant dat hij de bron is op wiens verhaal Zijlstra zijn gewraakte uitspraken over president Poetin baseerde. De Shell-topman, die in tegenstelling tot Zijlstra in 2006 wél aanwezig was bij de ontmoeting met Poetin, zegt dat diens woorden ‘historisch’ waren bedoeld en geen blijk waren van militaire ambities. Van der Veer vertelde Zijlstra in 2014 over de toespraak van Poetin.
Lees ook de vlijmscherpe column van René van Rijckevorsel:
Sneue Halbe Zijlstra kan eer beter aan zichzelf houden
De uitleg die Van der Veer aan zijn eigen woorden geeft is een nieuwe tegenslag voor Zijlstra. De minister verweerde zich maandag immers door te zeggen dat hij weliswaar had gelogen over zijn eigen rol, maar dat de inhoud van zijn waarschuwing over Rusland wel klopte. Zijlstra zei dat hij daarom de noodzaak voelde de inhoud van het gesprek wel naar buiten te brengen. Volgens hem was de boodschap ‘geopolitiek’ van groot belang. ‘Maar de wijze waarop ik dat gedaan heb is gewoon dom,’ zei hij maandag.
‘Niet van mij, noch mijn agressieve taalgebruik’
Maar, reageert Van der Veer maandagavond in de krant, die ‘interpretatie in agressieve zin’ is ‘niet van mij noch mijn woordgebruik’. Van der Veer herkent zich ook niet in het citaat over Kazachstan. ‘Hoe ik de specifieke landen destijds aan Zijlstra heb verteld, herinner ik mij niet. Maar de term “nice to have” is niet een zegswijze van mij.’
In mei 2016 hield Zijlstra een toespraak over de gevaren van een breuk met Rusland. Daarin verwees hij naar een fictieve ontmoeting met Poetin. ‘Ik was begin 2006 aanwezig in de datsja van Vladimir Poetin. Ik was medewerker (van Shell, red.). Ik was weggestopt achter in het zaaltje waarin het plaatsvond. Maar ik kon heel goed horen wat het antwoord van Vladimir Poetin was op de vraag wat hij verstond onder Groot Rusland. Want Groot Rusland is waar hij naar terug wil. En zijn antwoord was: dat is Rusland, Wit-Rusland, Oekraïne en de Baltische Staten. En Kazachstan was nice to have.’
Rutte en Pechtold verklaarden dat minister inhoud correct weergaf
VVD-premier Rutte en coalitiegenoten Alexander Pechtold (D66), Sybrand Buma (CDA) en ChristenUnie-buitenlandwoordvoerder Joel Voordewind verklaarden maandag nog publiekelijk, op aangeven van Zijlstra zelf, dat de minister de inhoud van Poetins woorden correct had weergegeven. Het is de vraag wat er van die steun overblijft, nu blijkt dat Van der Veer de woorden van Poetin anders interpreteerde en Zijlstra ze aandikte tot geopolitiek dreigende taal.
Na de onthulling over de ontmoeting met Poetin werden maandag andere ervaringen van de minister in twijfel getrokken. In het bijzonder Zijlstra’s aanwezigheid bij een bomaanslag in Colombia. De minister benadrukte in een reactie dat dit wel echt is gebeurd en een traumatische ervaring was. ‘Het heeft mij jarenlang gekost om hier überhaupt iets over te kunnen zeggen. Ik heb alleen geen getuigen.’
De minister moet zich dinsdag verantwoorden tijdens een debat in de Tweede Kamer.