De kans dat Nederlandse IS-strijders terugkeren, lijkt wat groter te worden. De Verenigde Staten zouden graag te hulp willen schieten bij de repatriëring als het kabinet daarover een verzoek doet aan de Amerikanen. In het Algemeen Dagblad zegt een woordvoerder van de Amerikaanse ambassade dat zo’n verzoek de ‘volledige aandacht’ zou krijgen.
Het is niet de eerste keer dat Amerika aan Europese landen laat weten open te staan voor hulp bij de repatriëring van Syriëgangers. Al langer voeren de Amerikanen de druk op. Zo twitterde president Donald Trump begin dit jaar eenzelfde verzoek: ‘De Verenigde Staten vragen Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland en andere Europese bondgenoten om meer dan 800 IS-strijders die we hebben gevangengenomen in Syrië terug te halen en te berechten.’
The United States is asking Britain, France, Germany and other European allies to take back over 800 ISIS fighters that we captured in Syria and put them on trial. The Caliphate is ready to fall. The alternative is not a good one in that we will be forced to release them……..
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) February 17, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Mogelijk is dit onderwerp van discussie als premier Mark Rutte volgende week een bezoek brengt aan het Witte Huis. De Nederlandse regering aarzelt ondanks Amerikaans aandringen.
Nederland heeft slechts één keer, met Franse hulp, twee jonge kinderen opgehaald uit een opvangkamp in Syrië. Dat was in juni. Het ging om twee wezen van twee en vier jaar oud. Hun moeder kwam uit Zwolle en stierf begin dit jaar in een opvangkamp in Syrië. Haar Belgische man was eerder al overleden.
Die actie kwam minister Stef Blok (VVD) van Buitenlandse Zaken op flinke kritiek te staan van de Tweede Kamer. In reactie daarop noemde Blok de situatie van de kinderen ‘uniek’. Een rechter in Nederland had Jeugdzorg benoemd tot verantwoordelijke voor de kinderen. Daarom had volgens de minister Nederland een verantwoordelijkheid voor specifiek deze twee kinderen.
Nederlanders in opvangkampen
Volgens de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) verblijven 55 Nederlandse mannen en vrouwen in Syrisch-Koerdische opvangkampen. Die kampen staan in Syrië, maar worden bewaakt door Koerdische strijders.
De afgelopen jaren zijn er volgens de AIVD ongeveer driehonderd Nederlandse jihadisten naar Syrië of Irak gegaan. Negentig van hen zijn daar omgekomen en zestig zijn teruggekeerd naar Nederland. Nog 75 Nederlanders zijn naar schatting van de veiligheidsdienst betrokken bij de strijd of verblijven elders in Syrië. 55 Nederlandse volwassenen zitten vast in de kampen.
Die zouden samen met hun kinderen kunnen worden opgehaald door de Amerikanen. Die haalden in april 110 Kosovaren op in Syrië om ze terug te brengen. Kosovo kreeg bij de terughaalactie hulp van het Amerikaanse leger. Meer dan de helft van de teruggekomen Kosovaren waren kinderen.
Ook in het geval van Nederland zouden er veel kinderen met hun ouders mee terugreizen als het kabinet daartoe besluit. Volgens de AIVD verblijven er in Syrië of Turkije 210 kinderen met een ‘Nederlandse link.’ Hun ouders hebben bijvoorbeeld lange tijd in Nederland gewoond of ze hebben de Nederlandse nationaliteit. Ruim driekwart van de kinderen is nog nooit in Nederland geweest. Zij zijn in het strijdgebied geboren.
Van de 210 kinderen zitten er 85 in opvangkampen. Nog zestig kinderen zouden bij jihadistische groeperingen zijn.
Terughalen splijtzwam in de politiek
Het is onbekend of het Nederlandse kabinet interesse heeft om Syriëgangers terug te laten keren met hulp van de Amerikanen. Er is nog niet gereageerd op de suggestie van de Amerikaanse ambassade. Nederland was altijd van mening dat het te onveilig is om naar de Nederlanders in de kampen te gaan. Met hulp van Amerikaanse militairen zou dat geen probleem zijn.
In de politiek vormt de omgang met IS-strijders een splijtzwam. Zowel CDA en VVD zijn fel tegen het terughalen van Nederlanders uit de kampen. Beide partijen vrezen dat de IS-strijders hun straf mogelijk ontlopen doordat het Openbaar Ministerie grote moeite heeft bewijs te verzamelen voor de vermoede misdaden. Direct onderzoek doen in Syrië is haast onmogelijk.
Coalitiepartijen ChristenUnie en D66 wilden een Europese oplossing voor de omgang met IS-strijders. Hoe die eruit moet zien, is onbekend. Diverse Europese landen spraken begin juni in Stockholm over de oprichting van een speciaal IS-tribunaal. Minister Blok pleitte daar eerder al voor in de VN-Veiligheidsraad.