Schoolbestuurder woest: ‘Dan verder met geld uit het buitenland’

Minister Arie Slob van Onderwijs (CU) wil dat het huidige bestuur van het Amsterdamse Cornelius Haga Lyceum opstapt. Slob maakte dat bekend na publicatie van een vernietigend rapport van de Onderwijsinspectie donderdag. Vier vragen en antwoorden.

Wat staat er in het rapport?

Het bestuur brengt de school en de leerlingen schade toe, concludeert de Onderwijsinspectie, door onder meer op te trekken met mensen die volgens de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) in extremistische kringen verkeren. De waarden van de democratie en de rechtsstaat worden de leerlingen niet bijgebracht. Het bestuur heeft zich verder schuldig gemaakt aan zelfverrijking en belangenverstrengeling en financieel wanbeheer gevoerd. De inspectie heeft er geen vertrouwen in dat het bestuur zijn leven betert.

Enkele citaten uit het rapport:

‘Het provocatieve gedrag van de directeur-bestuurder, zijn herhaalde beledigingen aan het adres van gezagsdragers, misplaatste grappen in de omgang met basiswaarden van de democratische rechtsstaat en het betrekken van leerlingen daarbij, zijn niet in overeenstemming met de pedagogische voorbeeldfunctie die een directeur-bestuurder vervult.’ 

‘Een aantal beslissingen van het bestuur heeft geleid tot onrechtmatige bestedingen; dit beschouwt de inspectie als ongerechtvaardigde verrijking. Een onderdeel daarvan is de hoge bezoldiging van de directeur-bestuurder en van de beleidsmedewerker, tevens de broer van de directeur-bestuurder. Tevens kan het feit dat het bestuur administratiewerkzaamheden heeft uitbesteed aan een al jaren bestaande relatie, voorheen eveneens deel uitmakend van het bestuur, als zodanig (en als belangenverstrengeling) worden beschouwd.’

‘Er berust statutair en in de praktijk veel macht bij het eenhoofdige dagelijks bestuur, tevens schoolleider, ofwel de directeur-bestuurder. Het algemeen bestuur is met twee personen klein van omvang en de leden zijn, gezien hun lange historie met de directeur-bestuurder, weinig onafhankelijk. (…) Ook beschikken de twee intern toezichthouders over onvoldoende deskundigheid en ervaring.’ (…) Er is nauwelijks sprake van tegenspraak. 

‘De docenten hebben vastgesteld dat de taalvaardigheid van de overwegend tweetalige leerlingen tekortschiet. De school heeft daarom een taalbeleidsplan opgesteld. Tijdens de lesobservaties was de aandacht voor Nederlandse taal echter niet structureel zichtbaar. (…) Van sommige docenten laat de eigen Nederlandse taalvaardigheid te wensen over.’

‘Tevens zijn er interne spanningen ontstaan tussen ouders naar aanleiding van het optreden en de gevolgde koers van de directeur-bestuurder richting de overheid. Hoewel een deel van de ouders positief oordeelt over school en schoolklimaat, zijn er ook ouders voor wie dat niet geldt. Deze ouders geven aan zich onveilig te voelen en zijn bang om hun mening kenbaar te maken.’ 

De inspectie heeft overigens vooralsnog geen aanwijzingen dat de school streeft naar salafistisch onderwijs.

Wat heeft Slob besloten?

Het kabinet wil het bestuur van de school nu dwingen om het veld te ruimen. Weigert het bestuur terug te treden, dan krijgt de Amsterdamse middelbare school geen geld meer, laat de minister weten.

Slob wil dat het ‘in de eerste weken’ van het nieuwe schooljaar plaatsmaakt voor een interim-bestuurder. De minister moet groen licht geven voor die nieuwe bestuurder, die zijn sporen in het onderwijs moet hebben verdiend. De nieuwe bestuurder moet in het najaar een geheel nieuw bestuur installeren.

Als het huidige bestuur die opdracht negeert en blijft zitten, dan krijgt de school geen geld meer. De gemeente Amsterdam is dan ook niet langer verplicht de school onderdak te bieden en kan het huidige gebouw terugvorderen.

‘Alle leerlingen verdienen goed onderwijs. Ongeacht op wat voor school je zit,’ zei Slob. Hij heeft ook de leerlingen en ouders ingelicht over zijn besluit.

Hoe reageert schoolbestuur?

De directeur van de school, Söner Atasoy, kondigde vooraf al aan dat hij zich niet gewonnen geeft. ‘Dat gaan ze in Den Haag als een boemerang terugkrijgen. Dan gaan we verder met geld uit het buitenland,’ zei hij in Trouw.

De school gaat in hoger beroep tegen het vonnis van de voorzieningenrechter om het rapport te openbaren. Het bestuur is bovendien niet van plan op te stappen. Daar is geen juridische grond voor en het personeel, ouders en leerlingen staan nog achter het bestuur, zegt de advocaat van de school, Wouter Pors.

De school gaat bezwaar maken tegen de zogeheten aanwijzing van de minister om het bestuur te dwingen op te stappen. ‘Ik ben ervan overtuigd dat deze conceptaanwijzing geen stand houdt bij de rechter,’ zegt Pors. Volgens hem is de maatregel niet op juiste gronden gebaseerd.

‘Wat ons het meeste raakt, is dat de inspectie een oordeel heeft gegeven dat inhoudelijk echt niet klopt. De rechter zegt: de inspectie heeft de vrijheid om zoiets op te schrijven, ik kan nu niet beoordelen of het klopt of niet. Maar wij blijven erbij dat het oordeel van de inspectie fout is en dat dat de school ten onrechte raakt.’

Pors maakt zich geen zorgen over het voortbestaan van de school. ‘Het nieuwe schooljaar is niet in gevaar.’ Hij zegt ervan uit te gaan dat de gemeente aan de huisvestingsplicht voldoet en de financiering is gewaarborgd zolang de procedure loopt. Uitbreiding van de school is namelijk nodig, omdat het aantal leerlingen volgend jaar vermoedelijk verdubbelt. ‘De docenten, huidige en nieuwe leerlingen en hun ouders hebben duidelijk wel vertrouwen in deze school, deze gemeenschap.’

Ook vindt Pors dat de media steeds genuanceerder over de zaak zijn gaan schrijven. ‘Zeker vergeleken met hun berichtgeving over het Haga Lyceum in maart.’ Die was toen volgens hem tendentieus.

Hoe reageert de politiek?

Van de SP tot aan de PVV wil dat het Cornelius Haga dichtgaat. VVD-Kamerlid Rudmer Heerema stelt op Twitter dat de school schadelijk is voor kinderen, en daarom dicht moet. Eppo Bruins sluit zich juist aan bij de woorden van zijn ChristenUnie-partijgenoot en de minister van Onderwijs Slob die vindt dat de school mag blijven, maar het bestuur weg moet. Ook wil Bruins de ‘geldkraan dicht als bestuur Haga Lyceum niet opstapt.’

SP-Tweede Kamerlid Jasper van Dijk ziet in de problemen bij het Haga Lyceum reden om de Grondwet op te schonen. Artikel 23 in de Grondwet waarborgt de vrijheid van het onderwijs in Nederland. Van Dijk pleit voor een update, zo zou de politiek makkelijker moeten kunnen ingrijpen op scholen waar het misgaat:

In Amsterdam is er ook onvrede over de aanpak van GroenLinks-burgemeester Femke Halsema. Zij had afgelopen week een gesprek met het bestuur van de school en de fractievoorzitter van de Amsterdamse DENK-afdeling. Forum voor Democratie-raadslid Annabel Nanninga had ook bij dat gesprek willen zijn. Volgens Halsema was het logisch dat Nanninga er niet bij was: ‘Het ligt voor de hand dat de mensen die bij dat gesprek aanwezig waren moslim zijn. Ik heb niet het gevoel dat u moslim bent of ik moet iets gemist hebben.’

Ook de Amsterdamse VVD uitte onvrede over Halsema’s handelen. Na het zomerreces is er een spoeddebat over het gesprek dat Halsema had met het bestuur van de school.