Prinsjesdag staat voor deur: dinsdag zal het kabinet de rijksbegroting en de Miljoenennota presenteren. Net als voorgaande jaren waren veel voor het kabinet gunstige plannen al ver voor Prinsjesdag bekend. De vier belangrijkste op een rij.
De woningmarkt
Door stijgende huizenprijzen en tekort op de woningmarkt hebben vooral starters en middeninkomens moeite om geschikte woningen te vinden. Volgens minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (D66) is er een tekort van zo’n 300.000 woningen. Om de woningmarkt een impuls te geven, trekt het kabinet miljarden euro’s uit. Met nieuwe maatregelen hoopt de minister het tekort terug te dringen.
Voor gemeenten die nieuwbouwprojecten ontwikkelen, komt er 1 miljard euro vrij. Ook komt er voor gemeenten ruimte om meer locaties beschikbaar te stellen voor nieuwbouw.
Het kabinet zet nog 1 miljard euro apart voor woningcorporaties om de bouw van nieuwe huizen te stimuleren. Door te korten op de verhuurdersheffing, een belasting op sociale huurwoningen, komt er geld vrij bij woningcorporaties. Kiezen zij voor nieuwbouw, dan kunnen zij de komende tien jaar een fiscale korting krijgen.
Een mogelijke maatregel waarover het kabinet het hoofd nog breekt, is het schrappen van de overdrachtsbelasting voor starters. Dit zou 2 procent schelen bij het kopen van een huis. Ook wordt gekeken of huisbazen en vastgoedbeleggers juist extra kunnen worden belast. De Volkskrant meldde eerder dat staatssecretaris Menno Snel (D66) nog sceptisch is over de uitvoerbaarheid van beide plannen. Op Prinsjesdag zal hierover waarschijnlijk nog geen duidelijkheid zijn.
Investeringsfonds
Het kabinet wil miljarden euro’s lenen voor een zogenoemd ‘investeringsfonds’. Zo moet de Nederlandse economie toekomstbestendig worden. Het gaat economisch goed, maar door de lage rente is lenen nu heel voordelig voor de staat. Voorlopig komt er dus minder aandacht te liggen op het terugdringen van de staatsschuld.
Het idee van een investeringsfonds zou komen van minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD). In een interview met het AD zegt Wiebes dat hij wil dat Nederlanders het in hun portemonnee gaan voelen dat Nederland een rijk land is. Volgens de minister is de welvaartsgroei van afgelopen jaren vooral naar zorg, pensioenen en het aflossen van de staatsschuld gegaan. Het investeringsfonds moet daarin nu verandering brengen.
Het fonds is bedoeld voor het stimuleren van infrastructurele projecten, onderwijs en wetenschap. Zolang de investeringen maar bijdragen aan de ‘structuur van de economie’. Het is nog onduidelijk hoeveel geld er in het investeringsfonds komt. Dat moet minister van Financiën Wopke Hoekstra (CDA) bepalen. Het gaat volgens ingewijden om miljarden euro’s. Na Prinsjesdag wordt het plan verder uitgewerkt.
Wiebes kreeg veel kritiek vanuit de coalitie op het interview. De minister had volgens hen zijn mond moeten houden tot Prinsjesdag. Ook was Wiebes volgens minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Hugo de Jonge (CDA), niet de bedenker van het fonds. Dat zou juist Wopke Hoekstra zijn.
Winstbelasting
Het kabinet neemt een wetsvoorstel van GroenLinks over, dat bepaalt dat multinationals meer winstbelasting moeten betalen. De maatregel komt voort uit de ophef eind 2018 toen duidelijk werd dat Shell geen winstbelasting betaalt. Door legale aftrekposten in het buitenland wist het bedrijf de winstbelasting op nul te houden.
Lees hier een commentaar van Arendo Joustra: Shell doet niets meer of minder dan particulieren
Door de nieuwe maatregel zou dat niet meer mogelijk moeten zijn. Na de wetswijziging mogen verliezen die zijn geleden binnen de Europese Unie nog maar drie jaar worden verrekend met de winstbelasting. Verliezen buiten de Europese Unie mogen helemaal niet meer worden verrekend. Het plan wordt met Prinsjesdag gepresenteerd, maar gaat, als het doorgaat, pas vanaf 2021 in.
De winstbelasting voor middelgrote en kleinere bedrijven gaat in 2020 nog wel omlaag.
Lastenverlichting
De inkomsten uit de winstbelasting voor multinationals worden gebruikt om de inkomstenbelasting voor werknemers te verlagen.
Door extra lastenverlichting komt 3 miljard euro vrij voor de middeninkomens. Lastenverlichting staat hoog op de agenda van alle regeringspartijen. De voorspelde koopkrachtstijging van 1,2 procent vinden zij te mager. De partijen vinden dat de burgers meer mogen profiteren van de economische voorspoed.
Lees hier: Dit doet tien jaar Rutte met uw geld
De middeninkomens merkten de afgelopen jaren weinig van de economische groei. Elsevier Weekblad berekende op basis van cijfers van het Cultureel Planbureau dat een doorsnee-Nederlander volgend jaar zo’n 3,5 procent beter af is dan toen het kabinet-Rutte I in 2010 aantrad. Maar de economie groeide in die negen jaar veel harder: met 15 procent.
Minister Hoekstra sprak in de door Elsevier Weekblad georganiseerde HJ Schoo-lezing van een bedreiging van de middenklasse door een ‘giftige cocktail’. Dat de middenklasse zo weinig merkt van die voorspoed, komt bijvoorbeeld door de flink versoberde hypotheekrenteaftrek, stijging van de btw en de hogere energiebelasting.