Koning Willem-Alexander keerde dit weekeinde na een storm van kritiek met zijn gezin terug uit Griekenland. Al was zijn vertrek naar dat land niet tegen de regels. Naar welke landen mogen we gaan deze herfstvakantie en uit welke landen komen reizigers Nederland nog binnen?
1. Waar mag je nog heen?
Griekenland, Italië, Duitsland, Zweden, delen van Frankrijk, Polen en Portugal zijn geel gekleurd. Dat betekent dat reizen naar die landen kan, maar dat er risico’s zijn. Het grootste deel van de wereld is oranje. Dat betekent dat daarheen alleen noodzakelijke reizen mogen worden gemaakt.
Bij het Kamerdebat vorige week zei premier Mark Rutte (VVD) dat er bij het geven van de kleurcode oranje ook naar is gekeken of die landen wel of geen bezoekers uit brandhaard Nederland binnenlaten. De kleurcode betekent niet zozeer dat wij niet willen dat Nederlanders daarheen gaan, zij willen ons niet, zei Rutte. Het kabinet rekent erop dat de code oranje het reizen ontmoedigt.
Mensen die komen uit een land met een gele kleurcode hoeven niet in quarantaine. Reizigers uit een land met een oranje code moeten bij thuiskomst tien dagen verplicht in quarantaine, ook als ze geen klachten hebben of als uit een coronatest geen besmetting is gebleken.
Maar naleving hiervan wordt niet gecontroleerd, noch volgt er een sanctie als de reiziger zich niet aan de regel houdt. In theorie kunnen reizigers dus gaan en staan waar ze willen na aankomst.
2. Mag iedereen Nederland in?
Op dit moment geldt nog steeds een inreisverbod. Alleen reizigers met een Nederlands paspoort en reizigers uit Schengenlanden mogen Nederland in. Inwoners van niet-Schengenlanden mogen wel via Schiphol doorreizen naar een ander land.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft inmiddels een lijstje met landen die zijn aangemerkt als ‘veilig’. Wie in zo’n veilig land woont, mag naar Nederland reizen. Het maakt hierbij niet uit welke nationaliteit de reiziger heeft of wat het doel is van de reis. Op dit moment zijn de veilige landen (met besmettingsaantallen per miljoen inwoners):
- Australië (1.071)
- Canada (5.236)
- Georgië (4.681)
- Japan (733)
- Nieuw-Zeeland (377)
- Rwanda (381)
- Zuid-Korea (493)
- Thailand (53)
- Tunesië (3.604)
- Uruguay (736)
China (60) staat ook op de lijst, maar hieraan is wel een voorwaarde verbonden. Chinezen mogen Nederland in zodra de Chinese regering besluit ook weer Europese reizigers toe te laten.
Ter vergelijking, Nederland telt 13.777 besmettingen per miljoen inwoners.
3. Er zijn dus bijna geen vluchten meer naar Nederland?
Nou, dat is niet helemaal waar. Schiphol houdt een lijst bij met alle locaties vanwaar en waarheen wordt gevlogen. Op die lijst staan bestemmingen wereldwijd, ook brandhaarden als Rio de Janeiro (Brazilië, 24.651 besmettingen per miljoen inwoners), Delhi (India, 5.489 besmettingen per miljoen inwoners), Buenos Aires (Argentinië, 22.124 besmettingen per miljoen inwoners) en diverse vliegvelden in de Verenigde Staten (25.503 besmettingen per miljoen inwoners) van waaruit dagelijks vluchten zijn.
Een voorbeeld: uit Madrid (Spanje, 21.723 besmettingen per miljoen inwoners), waar na een weken durende politieke machtsstrijd op 9 oktober een lockdown is afgekondigd, landen per dag gemiddeld nog zo’n vier vluchten op Schiphol.
Vanuit Manchester (Verenigd Koninkrijk, 10,901 besmettingen per miljoen inwoners), een regio waar het virus hevig woedt, vertrekken dagelijks gemiddeld ook vier vluchten naar ons land.
Navraag bij Schiphol leert dat in de eerste helft van oktober in totaal gemiddeld 3.800 passagiers per dag uit gele gebieden arriveerden. Uit oranje gebieden kwamen gemiddeld 5.500 passagiers per dag aan. Het gaat hier volgens een woordvoerder om voorlopige data.
4. Worden de regels in het vliegtuig nageleefd?
Italië heeft kleurcode geel. Per miljoen inwoners zijn 7.009 mensen besmet. Quarantaine is bij terugkomst niet verplicht.
Een reiziger die liever anoniem blijft (naam bekend bij de redactie), is sinds een week terug van een vakantie in Italië. ‘In het vliegtuig is geen 1,5 meter afstand,’ zegt ze tegen EW. ‘Ik moest vooraf een formulier invullen en daarin verklaren dat ik geen positieve PCR-test had gehad. Ik hoefde die test niet eens te doen. Er was ook niemand die dat formulier controleerde. We hoefden het niet eens te laten zien. Dat ging dus ongebruikt in de koffer mee terug. Inmiddels is een test op de heenweg trouwens wel verplicht.
‘We moesten verplicht een medisch mondkapje op in het vliegtuig, maar daar werd ook niet op gecontroleerd. Er zaten ook gewoon passagiers zonder medisch mondkapje. Dat vond ik wel ernstig. Zij droegen in plaats daarvan een stoffen mondkapje, waarvan bekend is dat het veel minder virusdeeltjes tegenhoudt. Maar er was niemand die ze daarop aansprak.’
Op de heenweg zat het vliegtuig niet vol, zegt ze. ‘Wij vlogen met Ryanair, maar die verkopen willekeurig alle plekken. Je krijgt een stoel toegewezen. Alleen als je extra betaalt, kun je kiezen waar je zit. Ik kon dus niet naast mijn vriendin zitten. Door het laagseizoen waren niet alle stoelen bezet. Vóór mij waren twee rijen leeg. Maar ik zat wel naast anderen die niet uit mijn huishouden kwamen.’
Op de terugweg kon ze zo doorlopen op de luchthaven van Napels. ‘Geen test, geen temperatuurcheck, ik hoefde niets in te vullen en kreeg geen vragen over klachten. Ook bij andere reizigers heb ik dat niet gezien. En ook op Schiphol kon ik zonder vragen doorlopen. Ik ben na afloop ook niet in quarantaine geweest, ik had geen klachten.
‘Het meest bizarre vond ik nog dat tijdens mijn vakantie de maatregelen juist heel streng werden gehandhaafd. Vrijwel overal – ook buiten – moesten we een mondkapje dragen en als we de boot naar Capri namen, werd onze temperatuur gecheckt. Toch vreemd dat er op luchthavens zo soepel met de regels wordt omgegaan.’