De Tweede Kamer debatteerde donderdag over de vrijheid van meningsuiting. Op de agenda staat ook de buitenlandse financiering van moskeeën. Het debat is door PVV-leider Geert Wilders aangevraagd naar aanleiding van de moord op de Franse leraar Samuel Paty. Direct bleek dat het een vurig debat zou worden.
PVV-leider Geert Wilders opende het Kamerdebat met een opsomming van de aanslagen en bedreigingen de afgelopen weken. Hij schonk ook aandacht aan de oproep van de Amsterdamse imam Yassin Elforkani twee weken na de moord op Samuel Paty, om het beledigen van de profeet Mohammed strafbaar te maken. De petitie die zijn collega-imam Ismail Abou Soumayyah vervolgens opstelde om deze oproep te bekrachtigen, is al meer dan 120.000 keer getekend.
Nadat DENK-fractievoorzitter Farid Azarkan de petitie in zijn betoog naar voren bracht en verdedigde, reageerde Kamerlid Madeleine van Toorenburg van het CDA furieus: ‘Een Franse leraar is onthoofd. Om dan de discussie over godslastering te voeren, is ziek.’ Ook PvdA-Kamerlid Attje Kuiken was niet blij met de uitlatingen van Azarkan: ‘Het enige wat u doet, is wegkijken en bagatelliseren.’
Heftige aanvaring tussen Azarkan en Van Toorenburg in de Tweede Kamer pic.twitter.com/eoQNmMQfHy
— Paul Peeters (@palpeet) November 12, 2020
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Debat nu ook in Nederland losgebarsten
Aanvankelijk kregen politici in Nederland het verwijt te weinig aandacht te schenken aan de gruwelijke moord op de Franse leraar Samuel Paty op 16 oktober in een voorstad van Parijs. Zo sprak presentator Fidan Ekiz van talkshow De Vooravond zich zeer kritisch uit over het uitblijven van verontwaardiging na de onthoofding van de Franse leraar geschiedenis en maatschappelijke vorming.
Inmiddels is het debat over de onder druk staande vrijheid van meningsuiting wel losgebarsten, mede door de aanslagen in Nice, waar op 29 oktober drie mensen door een Tunesische moslimterrorist in een kerk werden vermoord, en in Wenen, waar op 2 november vier burgers werden doodgeschoten door een moslim-extremist.
Bedreiging na tonen spotprent
Het onderwerp kwam nog prominenter op de politieke agenda door de twee Nederlandse docenten die vorige week op sociale media zijn bedreigd. Een docent van het Rotterdamse Emmauscollege moest onderduiken nadat hij dreigementen ontving uit islamitische hoek.
In het klaslokaal van de docent hing al vijf jaar een spotprent van cartoonist Joep Bertrams over de aanslag op redacteuren van het Franse satirische weekblad Charlie Hebdo. Diverse leerlingen zagen deze prent aan voor een Mohammed-cartoon, ook al is op de prent niet de profeet maar een jihadist te zien. Een foto van de spotprent werd online gedeeld, waarna de zaak snel escaleerde.
Later in de week werd bekend dat ook op een school in Den Bosch bedreigingen waren geuit jegens een docent, nadat hij in een les over de vrijheid van meningsuiting een Mohammed-cartoon had laten zien en besproken.
Buitenlandse financiering moskeeën
Gezien het islamitische motief bij de aanslagen in Nice en Wenen is donderdag in het Kamerdebat ook de buitenlandse financiering van moskeeën aan de orde. Moskeeën zouden een belangrijke en gevaarlijke rol spelen bij het verspreiden van gedachtegoed dat haaks staat op de vrije democratische waarden in Nederland. Eerder dit jaar concludeerde een parlementaire ondervragingscommissie dat de salafistische stroming van de islam in Nederlandse moskeeën wordt verspreid vanuit onder meer Turkije en de Arabische Golfstaten.
In hun Regeerakkoord uit 2017 legden de coalitiepartijen CDA, VVD, D66 en ChristenUnie vast dat buitenlandse financiering uit ‘onvrije landen’ onwenselijk is en dat ‘voorkomen moet worden dat vanuit het buitenland via geldstromen naar politieke, maatschappelijke en religieuze organisaties onwenselijke invloed wordt gekocht’. De partijen spraken af dat geldstromen vanuit zulke landen zoveel mogelijk moeten worden beperkt.
VVD en ChristenUnie willen zelf wet maken
Drie jaar later is er nog steeds geen wetgeving en blijft de buitenlandse financiering van moskeeën een probleem. De inspanningen van verantwoordelijk minister Wouter Koolmees (D66) hebben nog geen concrete resultaten opgeleverd.
Lees de ingezonden opinie van Bente Becker: Wat voor samenleving willen we zijn?
Als het aan Kamerlid Bente Becker (VVD) en ChristenUnie-fractievoorzitter Gert-Jan Segers ligt, moet er zo snel mogelijk wetgeving komen. Komt die niet vanuit het kabinet, dan komen VVD en ChristenUnie zelf met een wetsvoorstel. Becker vindt dat de aanslagen van de afgelopen weken laten zien dat er sprake is van een ‘giftige voedingsbodem in de samenleving’. Ze noemt buitenlandse moskeeën als bron.
Segers zegt dat hij een wetsontwerp klaar heeft liggen. Eerder deze maand bepleitte Segers een Europese aanpak van de buitenlandse financiering. De ChristenUnie-voorman sprak het kabinet er vorig jaar ook al op aan.
Opmerkelijk is dat het initiatief nu komt van twee regeringspartijen. Zeker nu de verkiezingsstrijd zich begint te roeren, roept dat vragen op. Waarom kwam het kabinet de afgelopen jaren niet zelf met maatregelen?
Wetgeving loopt spaak
Om te beginnen moet er een juridische definitie komen van wat een ‘onvrij land’ is. Als financiering vanuit bepaalde landen wordt stopgezet, mag er dan nog wel handel worden gedreven met die landen? Daarnaast speelt ook de vrijheid van godsdienst een rol. Maar dat is volgens VVD’er Becker geen probleem. Volgens haar mag je grondrechten beperken als die worden gebruikt om vrijheid te ondermijnen.
In februari dit jaar deed het kabinet een poging om geldstromen naar moskeeën, religieuze organisaties en maatschappelijke organisaties te verbieden. Het kabinet stelde daarnaast voor dat organisaties financiering van buiten de Europese Unie openbaar moeten maken. Maar het verbod van geldstromen zou in strijd zijn met ‘grondwettelijke en Europees-rechtelijke vrijheden’. Er werd advies gevraagd aan de Raad van State.
Lees meer over dit onderwerp: Salafisme verspreid in Nederlandse moskeeën door buitenlandse giften
Ondervragingscommissie
In juni dit jaar presenteerde de parlementaire ondervragingscommissie in een 240 pagina’s tellend rapport de uitkomsten van onderzoek naar ongewenste beïnvloeding vanuit onvrije landen. De donaties zouden variëren van enkele tienduizenden euro’s tot 2,5 miljoen.
De commissie concludeerde ook dat Turkije een prominente rol speelt. Het Turkse ministerie voor godsdienstzaken, Diyanet, probeert via Diyanet-moskeeën in Nederland invloed uit te oefenen. Oplossingen gaf de onderzoekscommissie niet. Daarvoor is de Tweede Kamer verantwoordelijk.