Informateur Mariëtte Hamer praat maandag 14 juni verder met partijleiders over de formatie. CDA-leider Wopke Hoekstra schuift twee keer bij haar aan: een keer met ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers en een keer met PvdA-fractievoorzitter Lilianne Ploumen. Hamer praat ook met Ploumen en GroenLinks-leider Jesse Klaver samen.
Door het vertrek van Pieter Omtzigt bij het CDA zijn de opties voor de formatie ook verminderd. Door zijn vertrek zakt het CDA van 15 naar 14 zetels. Daarmee vallen twee regeringscoalities – VVD, D66, CDA met Volt of met JA21 – in het water. Die coalities hadden elk 76 zetels. Deze twee varianten werden onlangs nog door Mark Rutte (VVD) en Hoekstra genoemd, maar hebben nu geen meerderheid meer.
Het CDA behoudt overigens voorlopig de Kamerzetel van Omtzigt. Hij is nog tot half september met ziekteverlof. Henri Bontenbal neemt tot die tijd de zetel van Omtzigt over en doet dat namens het CDA. Pas zodra Omtzigt terugkeert vervalt de zetel voor het CDA.
Lees ook dit omslagverhaal dat eerder verscheen over Omtzigt: Hoe ongrijpbare lastpak kon uitgroeien tot CDA-topscorer
Met het vertrek van Omtzigt bij het CDA telt de Tweede Kamer straks negentien fracties en dat is een record. Ook het aantal hiervoor – achttien – is een record, nog nooit zaten zo veel fracties in de Tweede Kamer.
‘Geen gevolgen coalitie’
Vrijdag 11 juni meldde Rutte dat de crisis binnen het CDA geen gevolgen zal hebben voor de formatie. Ook Hoekstra zei zaterdag tegen RTL Nieuws dat het CDA op dezelfde voet verdergaat in de formatie.
Hamer is al een week vertraagd met het geven van haar bevindingen na talloze gespreksrondes. Volgens haar naderen partijen elkaar inmiddels wel op de inhoud, zei ze vrijdag na een gesprek met Rutte en D66-leider Sigrid Kaag. Maar de partijen zijn er nog steeds niet over uit wie met wie in het kabinet moet. Volgens Hamer is deze fase van een formatie ‘altijd ingewikkeld’. De verkiezingen zijn inmiddels bijna drie maanden geleden.
Hoe nu verder met het CDA?
Hoekstra benadrukte maandag 14 juni dat Omtzigt welkom blijft bij de partij. ‘Ik zou dolgraag willen dat hij weer terugkomt. Maar Pieter Omtzigt heeft zelf aangegeven: ik neem nog rust en ga een andere kant op. Dat heb ik te respecteren.’ Volgens Hoekstra had het vertrek van Omtzigt niet gehoeven.
Opvallend is dat Omtzigts echtgenote Ayfer Koç meteen via Twitter liet weten dat zij in het CDA blijft, schreef Eric Vrijsen zaterdag in EW. Zij is fractievoorzitter in de gemeenteraad van Enschede en dat blijft zij: ‘Omdat ik lokaal mijn christendemocratische waarden met veel passie en plezier nog steeds kan verwezenlijken.’