Met de unieke undercoveractie ANOM heeft een internationaal politieteam onder leiding van de Amerikaanse FBI drugscriminelen maandenlang afgeluisterd via versleutelde telefoons. Maandag 7 juni was de ‘klapdag’. In totaal zijn wereldwijd 800 criminelen opgepakt, waarbij 49 arrestaties in Nederland zijn verricht. Vier vragen en antwoorden over het onderzoek.
1. Hoe lokte de politie de criminelen in de val?
Via allerlei tussenpersonen kregen drugscriminelen telefoons aangeboden die zogenaamd niet te kraken waren. Massaal schaften zij de nieuwe toestellen aan en kwamen 12.000 stuks in omloop. Vervolgens kon de politie niet alleen maandenlang meeluisteren, maar ook de positie bepalen van de bellers. Liefst 20.000 gebruikers werden afgeluisterd.
Lees over narcostaat Nederland:Alleen al in Nederland zijn 49 arrestaties verricht en 25 drugslabs opgerold. Verder zijn in onder meer Duitsland, Zweden, Australië, Nieuw-Zeeland, Canada en de Verenigde Staten honderden criminelen opgepakt. Bij deze actie waren zestien landen betrokken. De telefoongegevens bevatten bewijs dat kan worden ingebracht in lopende en nieuwe strafzaken.
De FBI, de Amerikaanse federale politiedienst, gaf leiding aan het onderzoek, maar de Nederlandse politie speelde een sleutelrol, zo bleek uit een persconferentie van Europol. Door software van de Nederlanders werden miljoenen berichten geanalyseerd en konden criminelen worden geïdentificeerd. De software was speciaal voor deze operatie ontwikkeld.
Bekijk hier de gehele persconferentie van Europol:
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
2. Is dit geen uitlokking?
Nee, dat geldt alleen wanneer mensen misdrijven plegen die ze zelf niet van plan waren. En er zijn belangrijke rechterlijke uitspraken die dit bewijs toestaan. Bovendien heeft het internationale politieteam het cryptosysteem zelf ontwikkeld. Bij eerdere grootschalige acties vorderde de recherche informatie van bedrijven waarvan ook eerzame burgers gebruikmaakten. Advocaten vinden dat die ‘hacks’ niet hadden gemogen en willen die bewijzen van tafel.
3. Zijn criminelen zo hardleers?
De afgelopen jaren heeft de politie de gegevens opgevraagd van onder meer Ennetcom, leverancier van versleutelde telefoons. In het geval van telefoonprovider Sky is maanden live meegeluisterd. Die acties leverden tientallen miljoenen berichten op en leidden tot talloze arrestaties. Zo werd de Haagse drugsbaron Piet S. opgepakt na de hack van telefoonprovider Encrochat. Ook toen konden rechercheurs live meekijken met criminelen.
Lees ook:Onder meer in de lopende liquidatiezaak tegen drugscrimineel Ridouan Taghi worden onderschepte telefoongesprekken als bewijs ingebracht. Hij wordt verdacht van zes liquidaties.
4. Wat is de reactie van criminelen?
De nieuwe slag is hard aangekomen en de paniek is groot onder criminelen: wat weet de recherche van onze organisatie? Zijn we nog veilig op ons adres? Je zou denken dat zij zich nu wel tien keer bedenken voor ze een nieuwe cryptotelefoon aanschaffen, maar voor wereldwijde communicatie en handel kunnen ze domweg niet zonder hun smartphones. Bovendien varen ze blind op hun adviseurs. Tot ze erachter komen dat die in dit geval onder één hoedje speelden met de politie.