Het RIVM maakt zich zorgen over mogelijke corona-uitbraken in de herfst. Het kabinet wil op 22 september de anderhalve meter loslaten en in november alle coronaregels afschaffen, maar volgens RIVM-baas Jaap van Dissel hebben veel mensen dan nog geen immuniteit tegen het virus en kunnen zij in het ziekenhuis belanden. Uit onderzoek blijkt bovendien dat de effectiviteit van de vaccins na verloop van tijd daalt.
Van Dissel informeerde de Tweede Kamer woensdag 18 augustus over de recente ontwikkelingen van het coronavirus. Nu het aantal besmettingen niet meer lijkt te dalen en de herfst voor de deur staat, heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu de nodige zorgen. Jaap van Dissel, ook voorzitter van het Outbreak Management Team, noemde het een punt van zorg dat de rondgang van het virus aanzienlijk blijft en niet verder daalt. ‘Het seizoenseffect op het reproductiegetal is 10 tot 15 procent. Dat gaat zich tegen ons keren,’ zei Van Dissel over de aanstaande herfst en winter.
Twee uitbraken in Nederland, onder
gevaccineerden en niet-gevaccineerden
Lees ook: Volgens de RIVM-baas zijn er nu in feite twee uitbraken aan de gang in Nederland: één onder gevaccineerden en één onder mensen die niet zijn gevaccineerd. ‘De belangrijkste verspreiding is onder de groep die niet immuun is. Voor een deel loopt dat over naar de groep die wel immuun is.’ Van de mensen die nu in ziekenhuizen worden opgenomen wegens coronaklachten, is bijna driekwart niet of nog niet helemaal gevaccineerd.
Zo’n 15 procent van de opgenomen coronapatiënten is volledig gevaccineerd. Bij een deel werkt het vaccin niet goed door problemen met het afweersysteem. In potentie gaat het om zo’n 700.000 mensen, zogenoemde non-responders. Over die mensen zei Van Dissel bij de NOS: ‘Deze mensen bouwen ondanks vaccinatie onvoldoende afweer op om te zorgen dat je helemaal niet ziek wordt of naar het ziekenhuis moet als je besmet raakt met het virus.’
Het RIVM verwacht dat in de komende tijd nog zo’n 16.000 tot 22.000 coronapatiënten in het ziekenhuis zullen belanden, van wie 2.200 tot 3.400 op de intensive care. Dit zullen volgens Van Dissel vooral niet-gevaccineerden zijn. ‘Maar komt het in een maand of strekt het zich uit over twee jaar? Dat kunnen we niet voorspellen, de modellering is te complex.’
Effectiviteit van vaccins neemt wat af na verloop van tijd
Op de intensive-care-afdelingen in Nederlandse ziekenhuizen liggen woensdag 212 coronapatiënten, 14 meer dan dinsdag. Dat is de grootste toename in drie weken, geven cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) aan.
Lees ook de reconstructie: AstraZeneca-vaccin: van koploper tot probleemgeval
Een mogelijke rol bij de toename van het aantal coronapatiënten speelt de verminderde effectiviteit van vaccins. Na verloop van tijd neemt de effectiviteit gedeeltelijk af, zo blijkt uit diverse onderzoeken. Bovendien zijn varianten van het coronavirus, zoals de Deltavariant, gevaarlijker dan eerdere varianten.
‘Israël in oorlog met het virus’
De Deltavariant zorgt ook in landen met een hoge vaccinatiegraad voor grote aantallen besmettingen. Israël telde er maandag 8.752, het hoogste aantal in zes maanden tijd, en zo’n 600 mensen liggen in kritieke toestand in het ziekenhuis. Het land vreest voor een nieuwe lockdown in aanloop naar het Joods Nieuwjaar dat op 6 september begint. Volgens de Israëlische Jaap van Dissel, Salman Zarka, is Israël in oorlog met het virus. Het land worstelt met het omhoogkrikken van de vaccinatiegraad. Iets meer dan 60 procent van de Israëliërs is volledig gevaccineerd, maar dat percentage stijgt nauwelijks meer.
Ook in de Verenigde Staten kampen diverse regio’s met hoge besmettingscijfers en volle ziekenhuizen. De vaccinatiedwang in de Verenigde Staten wordt opgevoerd. President Joe Biden maakte woensdag bekend dat verpleeghuispersoneel zich moet laten vaccineren. Eerder ging die regel al in voor federale ambtenaren en soldaten.
Jaap van Dissel wijst Kamer op eigen rol in bestrijding coronacrisis
De zorgen om de Lambdavariant nemen toe in de Verenigde Staten. Tot nu toe zijn daar ruim duizend gevallen met de nieuwe variant waargenomen, die voor het eerst in Zuid-Amerika werd ontdekt. Eerder stierven in een Vlaams verzorgingstehuis zeven mensen aan die variant, ondanks hun vaccinatie.
De plannen van het kabinet om eind september verder te versoepelen en in november alle maatregelen af te schaffen, dreigen zo in gevaar te komen. In gesprek met de Tweede Kamer wees Jaap van Dissel diverse keren op de verantwoordelijkheid van de Kamer om zelf afwegingen te maken over toekomstige versoepelingen. De belangrijkste uitkomst van het aansluitende Kamerdebat over het coronavirus was dat mensen mogelijk een eigen bijdrage moeten betalen als zij zich laten testen om toegang te krijgen tot de horeca, evenementen, festivals, sportwedstrijden en culturele bijeenkomsten.