Oltmans decennialang bespioneerd door Amerikaanse veiligheidsdiensten

De Nederlandse journalist Willem Oltmans is decennialang gevolgd door de Amerikaanse veiligheidsdiensten FBI en CIA. Dit blijkt uit geheime documenten die op last van de Amerikaanse president Joe Biden half december zijn vrijgegeven.

Het rapport over Oltmans betreft de jaren 1944 tot en met 1977 en telt 56 pagina’s. Documenten van na 1977 zijn nog niet openbaar gemaakt, maar verondersteld mag worden dat Oltmans ook na 1977 nog in de gaten is gehouden.

Oltmans (1925-2004) werd niet alleen in de Verenigde Staten bespioneerd, maar ook door CIA-agenten die deel uitmaakten van Amerikaanse ambassades in het buitenland, waaronder in Den Haag, zo blijkt uit de documenten. De namen van de meeste informanten zijn onzichtbaar gemaakt. Nederlandse diplomaten en medewerkers van de Nederlandse geheime dienst in de Amerikaanse hoofdstad en in Den Haag komen voor onder de verzamelnaam ‘official Dutch Service’.

Verslag over het leven van Willem Oltmans

Het document waarin alle chronologisch gerangschikte bevindingen van de Amerikaanse diensten over Oltmans staan vermeld, begint in 1944. Toen zou Oltmans naar eigen zeggen zijn opgepakt door de Duitse bezetter om te worden geliquideerd. In zijn eigen memoires schrijft Oltmans dat hij is gearresteerd om te worden overgeleverd aan de Arbeidsdienst om in Duitsland te werk te worden gesteld.

Het document beschrijft tot de dag nauwkeurig Oltmans’ verblijf in de Verenigde Staten en reizen naar onder meer Indonesië, Zuid-Afrika, Congo, Cuba en Italië, zijn studie aan Yale en andere opleidingen, en bevindingen van zijn ex-vrouw, die blijkbaar door de FBI is benaderd. Ook gaat het over zijn homoseksuele relaties, die blijkbaar niet van dien aard zijn dat ze strafbaar zijn en een grond om het land te worden uitgezet.

Zelfs bij lezingen voor damesclubs zat informant in de zaal

Veel aandacht gaat uit naar zijn nauwe betrekkingen met de Indonesische president Soekarno (‘mogelijk meer dan platonisch’, aldus een informant) en zijn relaties met Russische, Cubaanse en Indonesische diplomaten bij de ambassades in Washington D.C. en bij de Verenigde Naties in New York. Tijdens zijn lezingentoer langs vooral dames- en studentenclubs in de Verenigde Staten, een voorname inkomstenbron voor Oltmans, blijkt er steeds een informant in de zaal te hebben gezeten, die verslag uitbracht aan de FBI. Ook zijn jarenlange onderzoek naar de moord op John F. Kennedy in 1963 komt aan bod.