In Sint-Michielsgestel zaten vanaf 1942 tal van prominenten gevangen. Er hing dreiging, maar ook optimisme en saamhorigheid.
Gegijzeld, maar niet verslagen heet de tentoonstelling in een gebouw van het voormalige gijzelaarskamp Sint-Michielsgestel. Zeven leerlingen van het naburige gymnasium Beekvliet zitten bij de ingang. Tijdens deze rondleiding zullen zij er niet zomaar geschiedenis opdoen, maar ook maatschappelijk besef.
In de vroege ochtend van 4 mei 1942 werden honderden intellectuelen, kunstenaars en politici van hun bed gelicht en in vrachtwagens hierheen gebracht. Ze zouden er jaren blijven, met de vrees dat de Duitsers hen zouden executeren als represaille voor sabotageacties van het verzet. Om de tijd te doden, gaven ze elkaar college, bespraken ze de samenleving die na de bevrijding moest ontstaan, speelden ze bridge en probeerden ze het moreel hoog te houden. De ‘geest van Gestel’ vormde het naoorlogse Nederland. Onder de gevangenen: socialisten als Wim Schermerhorn, katholieken als Jan de Quay en protestanten als Hendrik Algra, evenals schrijver Simon Vestdijk, historicus Johan Huizinga en industrieel Frits Philips. Ze werden als schietschijf samengebracht in de gebouwen van het seminarie Beekvliet, een katholieke priesteropleiding.
Hun lijdzame verzet bestond uit blijven doen waarin ze goed waren: doceren, schilderen, musiceren, plannen maken. Onbedoeld organiseerden de Duitsers hier een tweeënhalf jaar durend beraad voor de Nederlandse elite. In het verzuilde land was dit een sociaal-politiek experiment. Vrijwel allemaal gingen ze geloven in ‘de Doorbraak’ naar maatschappelijke vernieuwing, die onder meer zou resulteren in de oprichting van de PvdA. In Sint-Michielsgestel hing dreiging, maar ook optimisme en saamhorigheid. Alles zou anders worden.
De lijst met 1.267 gevangenen
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?