Geheime stukken over eindvoorstel Rutte: hierop brak het kabinet

Struikelde het kabinet over 200 oorlogskinderen per maand of over een migrantenstroom van 225.000 per jaar? EW legde de hand op het definitieve voorstel van premier Mark Rutte. Daaruit blijkt dat de vier coalitiepartners elkaar op veel punten waren genaderd. De breuk ging over één regel in Ruttes voorstel. Hij deed nog handreikingen, maar hij was drie weken eerder al gewaarschuwd, reconstrueert politiek redacteur Eric Vrijsen.

De spindoctors van de coalitiepartijen draaiden in de eerste week van juli overuren. Het kabinet-Rutte IV stond op omvallen door een conflict over het verscherpen van het asielbeleid. Volgens D66 en ChristenUnie had VVD-premier Mark Rutte tijdens het beraad van woensdagavond 5 juli de overige bewindslieden ‘verbijsterd’ met een dreigement om het in de eerstvolgende ministerraad tot een stemming te laten komen. Dat zou een krachtmeting zijn geworden die slechts tot twee dingen kon leiden: D66 en ChristenUnie slikken hun bezwaren in óf het kabinet valt.

Dat laatste gebeurde twee dagen later, op 7 juli. Maar waarover is dat kabinet nu eigenlijk gestruikeld? Wat was het eindvoorstel van premier Rutte? Slikken of stikken, maar waar ging het precies over?

Yesilgöz verstrekte niet het brisante eindvoorstel van Rutte

Op maandag 10 juli – Rutte had inmiddels bij de Koning het ontslag van zijn kabinet aangeboden en maakte bekend dat hij na de verkiezingen van november uit de politiek zou vertrekken – drongen de Kamerfracties aan op het verkrijgen van informatie over de mislukte besluitvorming in het kabinet.  Minister Dilan Yesilgöz (VVD) van Justitie stuurde toen in totaal 46 documenten naar het parlement. Het ging om samenvattingen van relevante adviezen, vergelijkingen met het asielbeleid van andere EU-landen en beknopte weergaven van ideeën om de asielinstroom te reguleren.

Maar het brisante ‘eindvoorstel’ van Rutte zat daar niet bij. In een begeleidende brief aan het parlement schreef Yesilgöz dat dergelijke stukken geheim moeten blijven: ‘Als stukken inzicht kunnen bieden in – al dan niet daadwerkelijk in de onderhandelingen ingebrachte en al dan niet nadien gehandhaafde – interne standpunten van de aan de onderhandelingen deelnemende partijen doet openbaarmaking daarvan afbreuk aan de bescherming van de vertrouwelijkheid waarin deze standpunten zijn geformuleerd. Ook wanneer dit achteraf gebeurt. Het zou in de toekomst het vrijelijk uitwisselen van opvattingen en het verkennen van mogelijke overeenkomsten bemoeilijken.’