In een klein theater in het midden van de grachtengordel viert een energiek, jong D66-publiek het relatieve succes van de nieuwe partijleider Rob Jetten: 10 zetels in de eerste exitpoll. Maar er zijn ook grote zorgen over de mogelijke monsterzege van de PVV, constateert Geerten Waling op de verkiezingsavond bij D66 in Amsterdam.
Het Tobacco Theater in de Amsterdamse Nes ligt niet aan de gracht, maar is wel het middelpunt van de beruchte grachtengordel. Het is het decor voor een uitbundig feest van D66, volledig uitverkocht en met een bruisende sfeer. Dit terwijl de partij lijkt af te stevenen op een ruime halvering van het zetelaantal: 10 zetels in de eerste exitpoll.
Blijf op de hoogte van de verkiezingen: volg EW via Whatsapp
D66-Eerste Kamerlid Boris Dittrich relativeert de cijfers: ‘Net als elke partij is D66 een lift, we gaan omhoog en omlaag. Maar we hebben met Rob Jetten een nieuwe leider met een fris elan. Die heeft veel vertrouwen binnen de partij, zijn leiderschap staat niet ter discussie.’ Toch is Dittrich niet erg opgewekt: ‘Ik vind het vreselijk dat de PVV zo gewonnen heeft. Ook internationaal staan we er niet goed op, nu net als in Italië extreem-rechts zo heeft gewonnen. Maar het volk heeft gesproken en de kiezer heeft altijd gelijk. Ik voel me senang bij de boodschap van D66 en die moeten we met deze nieuwe energie blijven uitdragen.’
D66 is blij met de ‘kneitergoede lijsttrekker’, maar is bezorgd over PVV
Naast Dittrich staat D66-Tweede Kamerlid en transvrouw Lisa van Ginniken. ‘Of ik heftige gevoelens heb over de winst van de PVV? Zij hebben heftige gevoelens over mij. Het raakt me enorm dat een partij die mijn bestaan ontkent, zo groot kan worden. Over de voorlopige uitslag van D66 ben ik heel tevreden. We hebben een goede inhoudelijke campagne gevoerd, en we hebben een optimistische, kneitergoede lijsttrekker. Maar bij D66 is het vizier toch altijd ook op het land gericht. En met deze voorlopige uitslag hebben wij grote zorgen over Nederland.’
Voor de vele jonge D66-leden die hier vanavond aanwezig zijn, is dat geen reden om niet het feest van de democratie te vieren en de relatief geslaagde campagne van Rob Jetten. Twee jongemannen van D66 Utrecht, Xavier en Fyodor, zijn trots op hun zojuist gewonnen ‘Gouden Gymp’ voor de beste campagne. ‘De vorige verkiezingen hebben we exceptioneel hoog gescoord en toen waren we ook de strategische stem. Dat zijn we nu niet, maar in historisch perspectief is ook een halvering een uitstekende score. We maken ons vooral zorgen om de ruk naar rechts, maar met de voorlopige uitslag van D66 zijn we heel blij.’
Lees verder onder de exitpoll
Lees het interview met demissionair minister Rob Jetten: ‘We gaan weer actieve industrie-politiek voeren’Terugblik op de D66-campagne die zo stroef begon
Na de 24 zetels die Sigrid Kaag in 2021 wist te behalen, en de sterk dalende trends in de peilingen sindsdien, koesterde D66 weinig verwachtingen. Als de coalitiepartij die liever dit kabinet, met zijn klimaatmaatregelen en andere progressieve voornemens, niet had zien vallen, was de uitgangspositie voor D66 ook niet gunstig. Tot overmaat van ramp kwam de campagne maar moeizaam op gang.
Na de onthulling van de D66-kandidatenlijst ontstond ophef, zittend Kamerleden Tjeerd de Groot en Fonda Sahla waren laag geplaatst. Columniste Yesim Candan stond op plek 11, maar oude columns waarin zij Kaag een ‘heks’ had genoemd doken op. Na één dag trok Candan haar kandidatuur in. De nieuwe gezichten bij D66 moesten de verkiezingsslogan van ‘nieuwe energie’ kracht bijzetten.
‘Nieuwe energie’ met een groen én progressief verhaal
In de laatste weken is er toch iets veranderd. Rob Jetten richtte, zichtbaar ontspannen en opgewekt, zijn campagne op een zo groen én progressief mogelijk verhaal, onder de dubbelzinnige slogan ‘nieuwe energie voor Nederland’. D66 kritiseerde openlijk coalitiepartner VVD die de migratie-instroom wil beperken. Volgens de partij zijn arbeidsmigranten hard nodig voor de economie.
Ook reageerde Jetten fel op kritiek van de linkse lijsttrekker Frans Timmermans (GL-PvdA) dat het kabinet-Rutte IV te weinig aan klimaatverandering had gedaan. Die aanval noemde hij ‘tenenkrommend’. Volgens Jetten waren de groene plannen van GroenLinks-PvdA juist ‘teleurstellend’.