Dit zijn de valkuilen op weg naar beoogd kabinet-Wilders I

De formatie van een rechts kabinet moet lukken, want er is geen alternatief. Dat weten ze alle vier. En anders herinnert Geert Wilders (PVV) de partners Dilan Yeşilgöz (VVD), Pieter Omtzigt (NSC) en Caroline van der Plas (BBB) er wel even aan. Triomfantelijk meldt hij de stand in opiniepeilingen: ‘PVV nu op 47 zetels!’ Zijn populariteit blijft toenemen. De VVD dreigt te halveren en kan niet gokken op nieuwe verkiezingen.

De vier doorstonden de verkenningsfase en het begin van de formatie. Niemand vertrok met slaande deuren. Op zeker vier punten – rechtsstaat, economie, buitenland en migratie – kan het mislukken, maar is een vergelijk mogelijk.

Wilders geeft tegenstrijdige signalen af. Nu eens is hij gematigd, dan weer neemt hij oude uitspraken niet terug. De anderen weten nog niet wat ze aan hem hebben. Maar hij moet nu beslissen. Dit is zijn enige kans om het progressieve beleid (migratie, klimaat, stikstof) te delegitimeren. Hij weet hoe BBB in maart 2023 de Statenverkiezingen won en in november bijna volledig wegzakte.

Informateur Ronald Plasterk (PvdA) bouwt krediet op. In de wandelgangen wordt gefluisterd dat Wilders hem naar voren schuift als premier. Gniffelend: ‘Ultieme wraak op de linkse partijen!’

Plasterk hoeft geen morele grenzen te overwinnen om na verkenner en informateur ook premier te worden. Op grond van welke partijregel royeert PvdA-leider Frans Timmermans hem dan als lid? Elke formatie kent pesterijen. Zelden was het zo broeierig als deze keer.

Geen staatsrechtelijke krachtpatser