EU-correspondent René van Rijckevorsel over de nieuwe Nederlandse rechter bij het Europees Hof van Justitie, die maandag 7 oktober is aangetreden.
Sinds maandag 7 oktober heeft Nederland een nieuwe rechter bij het Europees Hof van Justitie in Luxemburg. De 64-jarige Ben Smulders is in april door het kabinet-Rutte IV voorgedragen voor een termijn van zes jaar. Hij volgt Sacha Prechal op, die twaalf jaar lang rechtsprak in het groothertogdom.
Het Hof van Justitie is verantwoordelijk voor de rechtspraak van de Europese Unie en waarborgt de juiste uitlegging en toepassing van het primaire en afgeleide EU-recht in de EU. Het toetst de wettigheid van de handelingen van de EU-instellingen en doet uitspraak over naleving door de lidstaten. Ook beantwoordt het Hof van Justitie vragen van nationale rechters over de uitlegging van het EU-recht.
Elke lidstaat van de Europese Unie vaardigt één rechter af naar het Hof. De rechters zijn ‘personen die alle waarborgen voor onafhankelijkheid bieden en aan alle gestelde eisen voldoen om in hun onderscheiden landen de hoogste rechterlijke ambten te bekleden, of die bekendstaan als kundige rechtsgeleerden’.
Grote staat van dienst
Voor zo’n gewichtige baan is een lange en gewaardeerde carrière in het Europees recht en/of in de rechterlijke macht een voorwaarde, zou je denken. Dat gold zeker voor de 65-jarige, in Praag geboren Sacha Prechal.
Zij was docent aan de rechtenfaculteit in Maastricht, juridisch medewerker bij het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen en aansluitend docent bij het Europa Instituut van de rechtenfaculteit in Amsterdam. In 1995 werd zij hoogleraar Europees recht in Tilburg en in 2003 in Utrecht. In 2008 werd ze lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Sinds zij in 2012 in Luxemburg werd benoemd, is ze honorair hoogleraar in Utrecht. Toe maar.
Ben Smulders kan bogen op Brusselse ervaring
De academische honneurs van haar opvolger zijn minder indrukwekkend. Maar mr. Ben Smulders kan wel bogen op een schat aan Brusselse ervaring. Na als advocaat te hebben gewerkt, koos Smulders in 1991 voor een carrière bij de Europese Commissie. Hij werkte er voor de juridische dienst, voordat hij toetrad tot de kabinetten van de achtereenvolgende Commissarissen Hans van den Broek en Frits Bolkestein en van Commissievoorzitter Romano Prodi.
Van 2004 tot 2008 was hij chef de cabinet van commissaris Neelie Kroes (Mededinging), van 2014 tot 2018 vervulde hij die functie voor Frans Timmermans. Zijn laatste baan in Brussel is die van adjunct-directeur-generaal bij Mededinging, verantwoordelijk voor staatssteunbeleid – een hot topic in Brussel. Staatssteun was lang taboe. Maar nu de EU op wereldschaal moet concurreren met machtsblokken die niet vies zijn van overheidsdouceurtjes voor grote bedrijven, wordt staatssteun ook in EU-landen steeds vaker oogluikend toegestaan.
Smulders’ kennis van het Europese wereldje staat buiten kijf. Daarbij was hij visiting professor in diverse Europese studentensteden. Maar gezien zijn jarenlange prominente aanwezigheid in de Europese geledingen, is de kans groot dat hij zich geregeld moet verschonen, omdat hij zelf bij de wetgeving en naleving was betrokken.