Autochtonen worden ook gediscrimineerd of achtergesteld. Maar krijgen niet-allochtonen wel dezelfde steun van de instanties, als ze gekrenkt of gediscrimineerd worden?
Allochtonen zijn steeds succesvoller op school en toch blijven ze achter in de betere banen. Dat komt uiteraard door discriminatie. Er was weer zo’n rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau dat de vooruitgang onder Nederlandse Turken, Marokkanen, Surinamers en Antillianen volgt. Wie afging op de berichten zou snel kunnen denken dat allochtonen ook als ze vreselijk hun best doen niet vooruitkomen, omdat ze door autochtonen worden tegengewerkt.
Nu zal discriminatie op grond van afkomst of uiterlijk voorkomen – geen twijfel aan. Discriminatie is van alle tijden en iedereen doet het. In de disco en elders op de huwelijksmarkt wordt gediscrimineerd dat het een aard heeft: jongens en meisjes doen vaak niet anders dan op uiterlijke kenmerken selecteren. Allochtone ouders discrimineren ook dat het een aard heeft. Tot aan de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb (PvdA) toe, die niet wil dat zijn dochters met niet-moslims trouwen.
Ook overheid discrimineert voortdurend
De overheid, die graag iedereen de maat neemt discrimineert zelf ook. Voortdurend. Op leeftijd, bijvoorbeeld. Op nationaliteit, bijvoorbeeld. Wie uit Marokko naar Nederland wil komen om te trouwen moet in het herkomstland een inburgeringstoets doen, die heimelijk bedoeld is om huwelijksmigranten uit Marokko te weren, vooral als ze laagopgeleid of zelfs analfabeet zijn.
En nu zijn het dus weer, zo zou uit de berichten over het SCP-rapport kunnen worden begrepen, de autochtonen die, al discriminerend, ambitieuze allochtonen van de arbeidsmarkt afhouden.
Ik sluit niet uit dat het gebeurt. Natuurlijk gebeurt het, dat bazen liever geen Mohammed aannemen. Bijvoorbeeld omdat hij eerder slechte ervaringen had met een andere Mohammed of omdat hij het geloof dat de meeste Mohammeds aanhangen geen verrijking van Nederland vindt.
Risicocalculatie
Het mag niet, het deugt misschien ook niet, maar onbegrijpelijk is het ook niet. Iedereen die personeel aanneemt maakt dergelijke afwegingen en kiest voor degene waarvan hij of zij verwacht dat die een succes wordt. Werkgevers doen aan risicoselectie. Hij kiest vaak mensen waarin hij zich herkent. In de geheime lijstjes van werkgevers die nergens op papier staan zouden autochtonen onder zekere voorwaarden best eens hoger kunnen staan dan allochtonen. En Surinamers hoger dan Marokkanen. En Turken er tussenin.
De baas van een pizzaketen vertelde mij eens dat in de zaken van zijn franchisenemers weinig Marokkanen werken. Zelfs Marokkaanse franchisenemers hadden weinig Marokkaans personeel: ze beperkten zich tot directe familieleden, omdat ze die nog wel vertrouwden. Zulke dingen gebeuren. Het mag misschien niet, het deugt misschien niet, maar ook Marokkanen discrimineren kennelijk Marokkanen.
Ook vormen van positieve discriminatie
De baas van een keten van telefoonwinkels vertelde mij, dat hij júist allochtoon personeel aannam en dat verkoos boven autochtone Nederlanders. Vooral in de grotere steden gaf hij – een beetje afhankelijk van de bevolkingssamenstelling – de voorkeur aan Turken, Marokkanen dan wel Surinamers. Hij deed zo aan etno-marketing: door middel van je personeelsselectie een bepaalde etnische klantengroepen naar je toehalen.
Het mag niet en het deugt misschien niet, maar zo wordt er dus ook gediscrimineerd. Dan heet het ‘positief’ gediscrimineerd. En dan is het kennelijk niet strafbaar. Allochtonen discrimineren mag niet, autochtonen discrimineren is goed voor de diversiteit, of zoiets.
Niet tegenop te concurreren
Terwijl autochtonen door alles en iedereen en tot aan de overheid toe worden gediscrimineerd, doorgaans zonder dat er een haan naar kraait. Twintig jaar geleden verdwenen er al bij bosjes slagerijen in volksbuurten die het niet meer konden bolwerken tegen de allochtone concurrentie. De allochtone buurman werd uit angst van discriminatie te worden beticht niet gecontroleerd op diploma’s, hygiëne en illegaal personeel, maar de autochtoon wel. Daar valt natuurlijk niet tegen te concurreren.
In die dagen moesten personeelsadministraties ook bijhouden of er wel voldoende allochtoon personeel werd aangenomen. Dat moest van de wet ‘Samen’, die later is ingetrokken. Limburgers, Zeeuwen of Groningers werden niet op deze wijze voorgetrokken. Van de Publieke Omroep krijgen de omroepen extra geld als ze een kleurrijk beeld nastreven. Daarmee worden geen roodharigen bedoeld. Buurthuizen worden gesloten, maar die van allochtonen niet want die zijn ‘multicultureel’. Van die dingen.
Een Haagse oma van 52, als pedicure werkzaam in een verzorgingshuis, vertelde in NRC Handelsblad, dat ze zich zorgen maakt over de toekomst van haar kleinzoon. ‘Ik hoop dat hij wordt beloond als hij hard werkt. Dat hij dezelfde kansen krijgt als een allochtoon die hier is komen wonen.’ Haar verhaal staat niet op zichzelf.
Subsidie en meldpunten, maar voor wie?
Leden van minderheidsgroepen krijgen subsidie, kunnen naar meldpunten en ook naar de rechter lopen als ze vinden dat ze worden gekrenkt of gediscrimineerd. Maar hoe zit het met autochtoon Nederland, als gevonden wordt dat ze worden achtergesteld, als gevonden wordt dat ze eeuwenoude gewoontes moeten inleveren omdat allochtonen zeggen zich daardoor gekwetst voelen?
Ook op ‘discriminatie’ als unieke en doorslaggevende reden voor achterblijvende carrières bij hoogopgeleide allochtonen valt wel wat aan te merken. Er wordt gesuggereerd dat dit slechts allochtonen betreft. Veel waarschijnlijker is het, dat allochtone sociale stijgers tegen dezelfde ragfijne muren aanlopen waar autochtone sociale stijgers ook tegenaan lopen. Nederland is nou eenmaal niet zo’n fijn, open land.
Wie van huis uit de codes, het taalgebruik, de vergaderstijl, de tafelmanieren, receptiegedrag en kledinggewoonten van de (wat) hogere standen (‘Ons Soort Mensen’, OSM) niet heeft meegekregen, heeft achterstanden die niet met diploma’s kunnen worden weggewist. En artsenkinderen hebben ook meer kans medisch specialist te kunnen worden dan arbeiderskinderen.
Geen monopolie
Je kunt dat discriminatie noemen. Maar dan is het wel net zoveel autochtone als allochtone discriminatie. Allochtoon Nederland heeft geen monopolie op gediscrimineerd worden. Autochtonen worden ook gediscrimineerd. Ja, ook door allochtonen.
Het beste advies aan zowel de achtergestelde dan wel gediscrimineerde allochtoon of autochtoon? Maak geen levensdoel van het idee achtergesteld te zijn. Maak van je nadeel een voordeel. Niemand wordt er beter van een leven lang sneu te zitten doen.