Verkiezingen geven burgers de mogelijkheid om hun democratische recht te vervullen. Maar wat heeft u nodig om te stemmen? EW beantwoordt de belangrijkste vragen rond de stembusgang.
1. Stempas
De eerste benodigdheid om te stemmen is een stempas. Voor de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november zou u uiterlijk op woensdag 8 november uw stempas moeten hebben ontvangen. De stempas vormt het bewijs bij een stembureau dat u nog niet heeft gestemd.
2. Identiteitsbewijs
Het ander vereiste document om te mogen stemmen is een Nederlands identiteitsbewijs. De volgende identiteitsbewijzen zijn geldig:
- Paspoort
- Identiteitskaart
- Rijbewijs
- Vreemdelingendocument
De Nederlandse identiteit is vereist om te stemmen bij de Tweede Kamerverkiezingen. Toch is het ook mogelijk om je te identificeren aan de hand van een buitenlands document. Kijk voor een volledig overzicht van geldige identiteitsbewijzen op de website van de Kiesraad.
Moet mijn identiteitsbewijs geldig zijn?
Nee. Uw identiteitsbewijs mag maximaal vijf jaar verlopen zijn. De oudste geldigheidsdatum van een identiteitsbewijs dat conformeert aan de eisen van de Kiesraad is 23 november 2018.
Wat als mijn identiteitsbewijs kwijt of gestolen is?
Vraag dan een verklaring van vermissing bij uw gemeente aan. Met een verklaring van vermissing is het mogelijk om toch te stemmen. Neem dan wel een pasje met uw foto mee, zoals een gepersonaliseerde OV-chipkaart.
Bekijk alle stembureaus
3. Iemand anders machtigen te stemmen 22 november
Het is mogelijk om iemand anders voor je te laten stemmen. Handig als je met vakantie bent of door ziekte niet de deur uit kan. Iemand anders kan dan voor je ‘stemmen bij volmacht’. Dit kan door een onderhandse of schriftelijke volmacht.
Een gemachtigde mag maximaal twee volmachten aannemen, die hij tegelijkertijd met zijn eigen stem kan uitbrengen. Zo worden ronselpraktijken tegengegaan. Het is verboden om iemand te dwingen of te vergoeden om een volmacht te vertrekken. Het initiatief om te stemmen ligt bij de kiezer zelf.
Onderhandse volmacht
Een onderhandse volmacht kan via het daarvoor bestemde gedeelte op de achterkant van de stempas worden gegeven. Zowel de kiezer als de gemachtigde moet tekenen. Een onderhandse volmacht kan alleen worden gegeven aan iemand in dezelfde gemeente.
De gemachtigde moet een kopie van het identiteitsbewijs van de kiezer meenemen naar het stembureau. De stem van de kiezer en die van de gemachtigde moet tegelijkertijd worden uitgebracht. Als gemachtigde kan je dus één stem stem als onderhandse volmacht uitbrengen als je je eigen stem uitbrengt.
Het identiteitsbewijs – of een kopie daarvan – van de kiezer die zijn stem delegeert, mag via smartphone of tablet worden getoond. De Kiesraad adviseert op kopieën van identiteitsdocumenten te vermelden dat (1) het een kopie is, (2) voor wie de kopie bedoeld is; (3) de datum waarop de kopie is afgegeven, en (4) het Burgerservicenummer door te strepen.
Schriftelijke volmacht
Tot uiterlijk vijf dagen voor de verkiezingen kan een kiezer een verzoekschrift aan de burgemeester sturen van de gemeente van registratie. Hiervoor is een formulier (formulier L 8) beschikbaar bij de gemeente. Als het verzoekschrift vijf dagen voor de verkiezingen niet door de burgemeester is ontvangen, vervalt deze optie.
Het formulier moet zowel door de kiezer als de gemachtigde worden ingevuld. Hierbij is het – in tegenstelling tot een onderhandse volmacht – wél mogelijk iemand uit een andere gemeente te machtigen. Bij goedkeuring ontvangt de gemachtigde een bewijs waarmee hij de volmachtstem, samen met zijn eigen stem, kan uitbrengen.
Als een schriftelijke volmacht is goedgekeurd, wordt de stempas van de volmachtgever ongeldig verklaart. Het volgnummer van de stempas komt dan in het register van ongeldige stemmen te staan. Hierdoor wordt kiezersfraude voorkomen.
4. Stemmen 22 november in een andere gemeente?
Het is niet mogelijk om met een stempas in een andere gemeente te stemmen. Er is wel de mogelijkheid om een kiezerspas aan te vragen, waarmee in andere gemeentes gestemd kan worden.
Kiezerspassen konden tot 12.00 uur op 21 november worden aangevraagd aan de balie van uw gemeente. Als u dit niet gedaan hebt, kunt u alleen stemmen in uw eigen gemeente met uw stempas.