Nederland verdedigt in Europa zelden echt de nationale belangen, schrijft Philip van Tijn. Dat we ons op zoveel terreinen in de luren laten leggen en ons klein maken als we groot moeten willen zijn – en omgekeerd –, is onvergeeflijk.
Zeg niet dat de Europese Unie saai is. Afgelopen week werd meer bekend over de jarenlange omkoping van Europarlementariërs door Marokko en Qatar (sorry, minister Kaag: ik bedoel natuurlijk Kat’r). Het is een beschuldiging, geen vonnis, maar stevig onderbouwd. Marokko en Qatar, gewoonlijk erg luidruchtig als iets ze niet bevalt, houden zich betrekkelijk stil. Een veeg teken.
Philip van Tijn is bestuurder, toezichthouder en adviseur. Hij schrijft wekelijks een blog over de actualiteit.
Meteen daarna was er een bijzonder moment in het Europarlement: dat nam ineens een resolutie aan over de schending van de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid in Marokko, met 356 tegen 32 stemmen. Een bijna surreële uitslag, nadat dergelijke resoluties decennialang werden tegengehouden. Er hangt duidelijk een geurtje aan méér dan die paar Eurovolksvertegenwoordigers die nu in het beklaagdenbankje zitten.
De vermoedelijke opper-omgekochte is de vooraanstaande Italiaanse oud-Europarlementariër Antonio Panzeri. Van ‘spil in het corruptieschandaal’, ofwel Qatargate (Kat’rg’t), is hij inmiddels gepromoveerd tot kroongetuige. Om zelf niet of nauwelijks te worden gestraft, moet hij zoveel mogelijk Europarlementariërs verlinken. Dat zal een peulenschil voor hem zijn. Panzeri is Italiaan, net als andere verdachten. En een belangrijke rol is weggelegd voor de Griekse Eva Kaili, vicevoorzitter van het Europees Parlement. Opvallend is vaak dat de nabijheid van de Middellandse Zee het gedrag nogal eens in negatieve zin beïnvloedt, óók in de politiek.
Luister ook de podcast BruXL: Hoe corrupt is de Europese Unie?
Nederland is supranationaler dan de paus
Juist afgelopen week werd bekend dat de voorzitter van het parlement, Roberta Metsola, zich in oktober uitbundig heeft laten fêteren door een wijnorganisatie in Frankrijk, zonder dat op te geven. In Hôtel Le Cep in Bourgogne-hoofdstad Beaune – gelooft u mij, het kan slechter qua slapen en eten. Meneer Metsola mocht meegenieten. Eén keer is natuurlijk te verwaarlozen, maar de ervaring leert dat als zoiets één keer wordt ontdekt, het daar zelden tot nooit bij blijft.
Roberta Metsola komt uit Malta, het land dat voor héél veel geld Maltese paspoorten verkoopt aan Russische oligarchen en andere topcriminelen. Daarmee zijn zij meteen ‘Europeaan’, dus dat zullen ze in Bloemendaal, Wassenaar en aan de Herengracht nog wel merken. Malta heeft, met 500.000 inwoners – evenveel als Den Haag – trouwens ook een echte EU-commissaris. Evenveel als Duitsland, dat ruim 80 miljoen inwoners heeft.
Het is één van de vele ‘weeffoutjes’ in de EU. Daar profiteren vooral de kleinste landen van en soms ook de grootste. Maar landen als Nederland, tussen servet en tafellaken, zijn meestal het haasje. Overigens staat Nederland van alle 27 lidstaten op de zevende plaats qua inwonertal en op de zesde plaats qua nationaal inkomen.
Daarbij komt dat een land als Nederland in de EU-commissie en in het Europarlement de nationale belangen zelden echt verdedigt. ‘Supranationaal’ is wat de klok slaat. Onze Frans T. is daarvan, in vele talen, het lichtend (of duister) voorbeeld.
Lees ook: (Zeg overigens nooit dat Frans, groot geworden in de PvdA, geen aandacht heeft voor de gewone man. Hiervan getuigt zijn recente uitspraak ‘Voor sommigen zijn de zorgen over het einde van de maand groter dan over het einde van de aarde’.)
Virginijus Sinkevicius uit Litouwen – ‘best belangrijk’
Alles hierboven past bij wat ons land afgelopen week overkwam. Minister Piet Adema (Landbouw) kwam halsoverkop terug van de Grüne Woche, het jaarlijkse evenement waar iedereen is die ook maar iets in de Europese landbouw voorstelt. Hij deed dit, omdat Brussel weer een streek had geleverd – althans, Brussel vond dat Nederland een streek had geleverd.
Het heeft te maken met het ‘uitrijden van mest’ en het mestoverschot. De zaak is erg ingewikkeld om in een paar zinnen uit te leggen. In de kern: Nederland heeft een teveel aan landbouw, dus aan mest. Dus raakt het water vervuild. Dat moet minder. En dus moet er een einde komen aan de uitzonderingspositie van ons land, waar boeren meer mest mochten uitrijden dan boeren in andere landen.
Adema zocht naar ‘geitenpaadjes’ en dat bleek de EU-commissaris van Milieu, Oceanen en Visserij niet te bevallen. Dat is Virginijus Sinkevicius uit Litouwen, van de Litouwse Unie van Boeren en Groenen (bij ons zou dat een fusie betekenen tussen GroenLinks en de BoerBurgerBeweging). Litouwen zit sinds 2004 in de EU, ‘wij’ waren medeoprichter in 1951. Sinkevicius (1990) is net droog achter de oren en zijn land heeft evenveel inwoners als Noord-Brabant. Hij heeft zijn Master Europese Studies behaald in Maastricht, waar nauwelijks meer een Nederlander studeert.
Ik ben geen Europa-hater. Of je het leuk vindt of niet: de EU is onontkoombaar, eruit stappen is geen optie. Bovendien zijn ook wij er, al met al, niet slechter van geworden. Maar dat we ons op zoveel terreinen in de luren laten leggen en ons klein maken als we groot moeten willen zijn – en omgekeerd –, is onvergeeflijk.
De EU is een gegeven, maar ons gedrag moet veranderen.
We kunnen meneer Sinkevicius in zijn eigen sop gaar laten koken. Zijn land is qua oppervlakte groter dan ons land, maar heeft eenzesde van ons aantal inwoners. De Litouwse bevolking krimpt. En dat zonder enige immigratie. De bevolkingsdichtheid in Litouwen is ruim 40 inwoners per vierkante kilometer, in Nederland ligt dat aantal boven de 500 per vierkante kilometer. En ja, wij produceren heel veel landbouwproducten, maar dat is fijn voor de rest van de EU en daarbuiten.
Voor de landbouw geldt hetzelfde als voor de visserij of Tata Steel. Onze pulsvisserij mocht niet meer, terwijl deze aantoonbaar veel beter is voor de visstand. Als Tata gedwongen verdwijnt, zal al dat staal worden geproduceerd in landen waar de CO2-uitstoot veel groter is. En denkt u dat in andere landen het uitrijden van mest beter aan regels voldoet dan bij ons?
Oh, ik vergeet nog iets. Is het een aanlokkelijk vooruitzicht dat Nederland en Europa van andere, vaak geen frisse, landen afhankelijk zijn voor landbouwproducten? Zoals bij medicijnproductie, chips, zeldzame metalen en nog wat essentiële zaken?