Philip van Tijn: De damdoorbraak in Oekraïne is erg, maar wij hebben ook problemen!

11 juni 2023Leestijd: 4 minuten
Debat Parlementaire Enquêtecommissie Aardgaswinning Groningen

D

e damdoorbraak in Oekraïne veroorzaakt immense ramp. Maar laten we onze eigen problemen niet vergeten! Groningen, uitbetaling aan weduwen, Toeslagenaffaire en slavernijverleden. Tijd voor actie op nationaal niveau, schrijft Philip van Tijn

Het opblazen van de Kachovkadam in Oekraïne heeft een ramp van ongekende omvang veroorzaakt. Het aantal verloren mensenlevens lijkt mee te vallen, maar meer dan een tussenstand is dat niet. De omvang van de verwoesting is niet te bevatten en de gevolgen zijn dat nog minder. De vraag hoe lang die gevolgen zullen doorwerken (doordrenkte bodem, onvruchtbare grond, onherstelbare huizen en gebouwen) is al helemaal niet te beantwoorden. Sommige planten en dieren zullen naar verwachting niet terugkern, zeker niet als inderdaad grote hoeveelheden olie zich met het water hebben gemengd.

Deskundigen spreken dan ook over een ‘ecoramp’ en daarbij hebben we het over een rivier, de Dnipro, die toch al veel weg had van een industrieel vuilnisvat. Want al denken organisaties als Milieudefensie en de jongens en meisjes van Extinction Rebellion, die met gevaar voor eigen leven de Utrechtsebaan bezetten (voor de goede orde: het verkeer is dan stilgelegd), dat het nooit en nergens anders erger kan zijn da’bij ons’, dat is toch wel een beetje niet waar. En je kunt ook nóg dapperder zijn dan je aan elkaar vast te klinken of je vast te plakken aan de rijweg.

Een ecologische ramp tijdens een gruwelijke oorlog, die ook nog het aangevallen land belemmert in zijn oorlogvoering — ja, jongens en meisjes, er zijn nóg ergere misdrijven dan die van Shell! Ik ben toch benieuwd wat onze milieu-expert Carice van Houten hiervan vindt.

Ooit stond de ChristenUnie voor barmhartigheid

Maar vlak ónze eigen grote problemen en vraagstukken niet uit! In de afgelopen twee weken vonden een paar democratische hoogtepunten plaats in onze Tweede Kamer.

Voor de naar schatting veertiende keer was er een debat ­- twee dagen waren er zelfs voor uitgetrokken – over de behandeling als wingewest van de provincie Groningen. Tjongejonge, wat ging het er stevig aan toe. Maar dat betekent nog niet dat meer dan een handjevol Groningers hun schadeprocedure hebben mogen afronden, laat staan dat scheefgetrokken muren weer zijn rechtgezet. Maar de Groningers konden opgelucht huiswaarts keren, want de premier putte zich uit in alle varianten van sorry

Zelfs daarmee kon een week eerder de publieke tribune niet huiswaarts keren, na een debat over de uitbetaling (na driekwart eeuw!) aan de paar overlevende weduwen van ambtenaren en militairen die in drie oorlogsjaren hun rechtmatige salaris niet uitbetaald hebben gekregen. Ze hadden de pech om tegenover zich een geharnaste staatssecretaris van de ChristenUnie te treffen, aan wie begrippen als empathie en barmhartigheid niet besteed leken, terwijl dit toch de hoekstenen zijn van een partij als de CU. Als jonge, dynamische hard ingrijpende interimmanager zou hij op zijn plaats zijn. Zo gek is dat niet, want dat is het type gelovige dat een paar eeuwen geleden, al of niet in dienst van de VOC, hele stukken wereld veroverde.

En laten we het recente hoofdstuk in de Toeslagenaffaire niet vergeten! Verschillende keren heb ik geschreven dat we bij dit omineuze begrip nauwelijks weten waarover we het hebben, alleen voortdurend echte of vermeende slachtoffers en Kamerleden (in een wedstrijdje humaniteit) horen vertellen hoe erg het is, hoe levens verwoest zijn, carrières gebroken. Langzamerhand komt er enige tekening in, komen we wat meer te weten over hoe schandelijk de behandeling soms was, maar ook hoeveel nep-slechtoffers de kluit hebben proberen te belazeren. Bij dit laatste moet je je ook realiseren, dat alleen degenen die tegen de lamp zijn gelopen in de statistieken voortleven! Wie en hoeveel met succes die kluit hebben belazerd  – geen flauw idee!

Ooit stond dr. Dijkgraaf voor feiten en cijfers

En ook de ’tot slaaf gemaakten’ (althans de negende generatie nazaten in onze voormalige koloniën, die door Ghanezen en andere Afrikanen tot slaaf zijn gemaakt en al als slaven naar onze‘ plantages kwamen) konden niet op de agenda ontbreken. 1 Juli nadert, in sommige kringen Keti Koti geheten en het pleidooi om die dag tot Nationale Feestdag en dus vrije dag te bestempelen, wordt steeds luider. Een interessante gedachte” vond minister Robbert Dijkgraaf dit in WNL op zondag; het antwoord van de wetenschapsman Dijkgraaf, die heilig geloofde in feiten en cijfers zou zijn geweest: We kunnen moeilijk elke dag waaraan een paar procent van onze bevolking een bijzondere betekenis hecht tot Nationale Feestdag en vrije dag maken. Zelfs ons aller 5 mei heeft die status niet!’ Maar ja, dat was de Dijkgraaf van toen.

De roep om Koninklijke excuses wordt ook steeds sterker. Met als inmiddels belangrijk argument, dat dit temeer nodig is omdat de familie Oranje zich inzake de slavernij ook niet smetteloos heeft gedragen. Dat mag waar zijn, maar het is staatsrechtelijke onzin om het staatshoofd te koppelen aan het gedrag van zijn familie, nu en zeker in vroeger tijden. Bovendien heeft het politieke hoofd van ons land zijn excuses al op 19 december aangeboden, dat was al niet zomaar iets!

En ook bijzonder, omdat Rutte daarbij excuus aanbood voor iets waar hij echt helemáál niks aan kon doen. En ook de Tweede Kamer niet, die bij al die andere excuuszaken behoorlijk medeschuldig is, maar behendig en knap steeds buiten schot weet te blijven. Daar gaat veel tijd in zitten!