Pieter Waterdrinker: Polen is hierin een voorbeeld voor Nederland

Pieter Waterdrinker bezocht recentelijk Polen. Wat hem opviel: het grote aantal militairen op straat. Anders dan in Polen is een militair in het Nederlandse straatbeeld bijna zeldzamer dan een parel in een oester. Is Polen stilaan voor ons geen militair voorbeeld geworden?

Onlangs was ik even in Polen. Terwijl ik wandelde door het centrum van Krakau met zijn vele pizzarestaurants, prulwinkels en bierkelders – wat ik hier maar even ‘Amsterdams vertier’ noem – moest ik denken aan Dagboek van een vreemdeling in Parijs van Curzio Malaparte.

Zijn literaire verslagen van de Fins-Russische winteroorlog en de Tweede Wereldoorlog zijn nog altijd als gehouwen uit graniet. Dat geldt ook voor veel van Malapartes observaties van het naoorlogse Europa. Zo schreef deze omstreden Italiaan met Duitse wortels in september 1947 in Parijs, waar hij toen woonde: ‘Een jongeman van twintig in Moskou, Kiev, Berlijn, Praag, Italië, heeft heel uitgesproken kenmerken gemeen met andere jongeren in elk ander land.’

De Europese vogelblik die Malaparte bezat was destijds tamelijk uniek. Al was het maar doordat excessief reizen, zoals hij deed, iets was voor mensen uit een zekere klasse. Tegenwoordig kan elke sterveling die 169 euro neerlegt voor Ryanair of een snelbus zich Malaparte wanen. En dan tot dezelfde conclusie komen: er is weinig verschil tussen de jongeren van nu in Berlijn, Boedapest, Amsterdam of Praag.

Zichtbaarheid militairen in Polen is niet vreemd

Werkend, studerend, chillend: ze leiden een nogal eenvormig Europees welvaartsleven. Hun wensen zijn hetzelfde, ze kleden en gedragen zich hetzelfde. Alleen over de eenvormigheid van hun politieke denkbeelden zou je de nodige vragen kunnen stellen.

In de woelingen van het ‘Amsterdamse’ vertier in Krakau, dat ook deze architectonische parel iets goedkoops geeft, viel mij een fenomeen op dat Moskou, Kiev, Parijs, Tel Aviv en heel veel andere wereldsteden ook kennen, maar Amsterdam niet: het grote aantal militairen op straat. Merendeels zeer jonge mannen en vrouwen in kaki uniformen. Niet vreemd, met een bloedige oorlog vlak naast de deur en de recente agressieve taal uit het Kremlin dat de Suwałki-corridor, de 65 kilometer lange strook Pools land die Wit-Rusland verbindt met de Russische exclave Kaliningrad, een mogelijk doelwit is. De ogenschijnlijke eenvormigheid liep hier ineens behoorlijk mank.