De Fortuyn-revolte is nog steeds gaande. Maar na jarenlange aanvallen op het establishment vanaf de flanken, komt de nieuwste golf vanuit het politieke midden. De waarschuwingen van Caroline van der Plas en Pieter Omtzigt tegen de totalitaire overheid zijn een aanwinst voor de democratie, schrijft Geerten Waling.
In een dictatuur controleert de regering de bevolking, in een democratie is dat precies andersom. Dat was het vertrekpunt van Pieter Omtzigt (Nieuw Sociaal Contract) in zijn Binnenhoflezing op 6 september, waarin hij nog maar eens zijn ideeën over het functioneren van de democratie uiteenzette en waarschuwde voor de ‘alwetende overheid’ die zich, andersom, nog moeilijk door burgers laat controleren.
Kort ervoor had oud-minister Hans Hillen (CDA) in een lang essay in EW ook al gewaarschuwd voor een totalitaire staat: ‘Totalitarisme betekent de afwezigheid van een maatschappelijk vergelijk. Het bestuur grijpt snel naar het publiekrecht met daaraan gekoppeld het strafrecht om uitvoering van besluiten af te dwingen.’
Oud-minister Hans Hillen: Nederland is op weg een totalitaire staat te wordenDe Nederlandse overheid vertoont inderdaad totalitaire trekken
Zowel Omtzigt als Hillen haastte zich te zeggen dat Nederland toch echt geen dictatuur mag heten. De macht ligt (nog) niet bij één individu of een kleine groep. Maar toch, de kant van totalitair gaat het wel op, was van beiden de conclusie. Dat klinkt heftig, maar een overheid die jaarlijks bijna 400 miljard euro uitgeeft, en zich fanatiek bemoeit met tal van aspecten van het economische, maatschappelijke en persoonlijke leven van haar burgers, vertoont inderdaad totalitaire trekken.
Caroline van der Plas (BoerBurgerBeweging) sprak twee dagen voor Omtzigt, in haar HJ Schoo-lezing van EW, over een ‘hooggeschoolde witteboordenoverheid’, ‘die zich heeft verschanst in silo’s vol met juristen, economen en bestuurskundigen’. Waar Omtzigt zich keert tegen het overmatige gebruik van ‘modellen’ om het beleid te bepalen, verzet Van der Plas zich tegen het ‘spreadsheetmanagement’. Oftewel, met een knipoog naar de vroegere carrière van premier Mark Rutte bij Calvé, ‘Nederland is geen pindakaasfabriek’.
Soms kan de politiek zichzelf iets te belangrijk vinden
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?