Onderzoeksrapport corona: achteraf is het makkelijk oordelen

De Onderzoeksraad Voor Veiligheid oordeelt in haar laatste coronarapport hard over de kabinetsaanpak. Te eenzijdig, doof voor andere geluiden en beroerd qua communicatie. Maar had het fundamenteel anders gekund, vraagt Bram Hahn zich af.

Een parlementaire enquête naar de coronacrisis komt er voorlopig niet. Dus dit derde deel van het onderzoek door de Onderzoeksraad Voor Veiligheid  (OVV), dat woensdag 25 oktober werd gepresenteerd, is vermoedelijk de enige keer dat de corona-aanpak van het kabinet uitgebreid tegen het licht wordt gehouden. Het rapport beslaat de nog niet eerder onderzochte periode juli 2021-september 2022, en blikt terug op de gehele periode januari 2020-september 2022.

De Onderzoeksraad oordeelt hard over het kabinetsoptreden. Neem de belabberde overheidscommunicatie over nut en noodzaak van nieuwe maatregelen. En over het gebrek aan uitleg als die maatregelen ineens werden ingetrokken en burgers het zelf maar moesten uitzoeken.

Onbegrip is er ook over hoe RIVM en GGD worstelden met de uitwisseling van – let wel: geanonimiseerde – data over besmettingsgevallen en vaccinatiestatussen, vanuit een onterechte angst de privacywetgeving te schenden. Zo ging kostbare tijd verloren, tijd die een beter beeld van de situatie had kunnen opleveren.

OVV: kabinet hield vast aan kortetermijnstrategie

De belangrijkste kritiek is dat het kabinet in de gehele crisis vasthield aan een kortetermijnstrategie, ‘ook toen de crisis van een acute gezondheidscrisis overging in een langdurige crisis met brede maatschappelijke impact’.

De inzichten en aanbevelingen van het Outbreak Management Team (OMT) waren bijkans heilig, oordeelt de OVV, en de blik was te zeer gefocust op het voorkomen van een onhoudbare toestroom naar de intensive cares. Terwijl er inmiddels veel signalen waren van grote economische en maatschappelijke nevenschade door maatregelen als lockdowns en schoolsluitingen.

Dat klinkt aannemelijk, maar het is wel makkelijk achteraf praten.

Achteraf is het einde van de crisis makkelijk aan te wijzen

Het kabinet vond zelf ook dat andere geluiden moesten worden gehoord, en gaf hier ook gevolg aan. Zo was er al sinds voorjaar 2020 een Corona Gedragsunit bij het RIVM. Die hield onder meer in de gaten hoe burgers de maatregelen ervoeren en in hoeverre ze het overheidsbeleid vertrouwden.