Zihni Özdil: Zonder onderwijsvisie eindigt Nederland op de mestvaalt van de beschaving

Het volgende kabinet zal afscheid moeten nemen van het valse idee dat onderwijs een marktproduct is, schrijft Zihni Özdil. Anders is Nederland reddeloos verloren.

Ik ben oud genoeg om te herinneren dat wij het bizar vonden dat er landen op de wereld waren waar onderwijs als marktproduct werd gezien.

In Nederland hoefde je je kind niet op dure bijlessen te zetten om ze een kans te bieden in het basisonderwijs. In Nederland verlieten de meeste kinderen de middelbare school met een hoog genoeg leesniveau om hun weg te vinden in de samenleving. In Nederland kon je als jongere je eigen interesses najagen zonder dat je werd verplicht om met een enorme schuldenberg aan je leven te beginnen.

Maar in de jaren negentig bedacht Paars dat onderwijs een marktproduct is, en niet een publiek recht. ‘Adviezen’ en rapporten met titels als Onderwijs in de markt volgden.

En daarna ging het snel.

Onderwijs vervangen door toetsen en schulden

De afgelopen twintig jaar heeft Nederland zijn onderwijsstelsel in feite afgeschaft en vervangen door een toetsenstelsel en een schuldenstelsel.

Gek genoeg ging dat zonder noemenswaardig publiek debat. Integendeel: het hele politieke midden, van links tot rechts, zag deze hervorming als een technocratische vanzelfsprekendheid.

Ik kreeg pas in groep 8 een Citotoets. En die was maar een deel van het verhaal. Tegenwoordig krijgen kinderen vanaf groep 1 al toetsen. Die toetsen zijn dan ook de enige graadmeter geworden. Hebben je ouders genoeg geld voor dure bijlessen? Dan maak je een kans.

Nog even los van het feit dat een toetsenstelsel kinderen alleen toetsen leert maken. De dag na de toets zijn ze bijna alles weer vergeten.