De SGP is nog niet van de vrouwenzaak af. Binnen de partij rommelt het en daarbuiten staan de scherpslijpers klaar. Is een kandidatenlijst voor de Tweede Kamer met alleen mannen in strijd met de wet? Ook demissionair minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark (NSC) buigt zich erover.
Het is bekend dat Lilian Janse uit Vlissingen als kandidaat was voorgedragen, maar geslacht had volgens de partij bij de uiteindelijke selectie van de vijftig mannelijke kandidaten totaal geen rol gespeeld.
Die vijftig waren dus allemaal geschikter dan Janse met haar ruim elf jaar ervaring als volksvertegenwoordiger. Het is moeilijk te geloven.
Strijd om vrouwen in de SGP
Zo laait een oude discussie weer op. In 1984 werden enkele vrouwen lid van de Haagse kiesvereniging van de SGP. Maar op de partijdag werd een van hen, Riet Grabijn, geweigerd omdat ze vrouw was.
Bureau Clara Wichmann, dat ernaar streeft de rechtspositie van vrouwen te verbeteren, bond in de jaren negentig de juridische strijd aan met de SGP. Uiteindelijk mochten in 2006 vrouwen lid worden van de partij, maar zich niet verkiesbaar stellen. Maar sinds 2013 mogen ze dat ook.
De SGP lijkt te marchanderen met het vrouwenstandpunt
De statuten werden aangepast en in 2014 trad het eerste vrouwelijke SGP-raadslid aan in Vlissingen. Opmerkelijk is dat het ruim honderd jaar oude beginselprogramma van de partij niet werd aangepast. Dat riekt naar marchanderen met het vrouwenstandpunt. Tenzij het beginselprogramma er eigenlijk niet toe doet.
In dat programma staat dat vrouwen zich niet met politiek moeten inlaten. Politieke participatie van vrouwen komt voort uit ‘een revolutionair emancipatiestreven’ en is ‘in strijd is met de roeping van de vrouw’.
De kiesvereniging Vlissingen wilde deze passage op de partijdag afgelopen mei schrappen. Vrouwen zouden voortaan in hun ‘eigen consciëntie’ moeten overwegen of ze kandidaat willen zijn voor politieke functies. Maar 85 procent van de aanwezige leden stemde op advies van het partijbestuur tegen dit voorstel.
Dat vrouwen de politiek in willen is bepaald geen revolutionair streven
Het is ruim honderd jaar na de invoering van het algemeen kiesrecht niet bepaald ‘een revolutionair emancipatiestreven’ dat vrouwen zich in de politiek mengen.
Ook in SGP-gezinnen staan vrouwen allang niet meer alleen aan het aanrecht. Ze studeren, werken, hebben leidinggevende functies en draaien anderszins mee in de maatschappij. Jonge SGP’ers hebben al helemaal geen moeite met vrouwen in de politiek.
De SGP veranderde zelf ook. De Kamerfracties bestaan niet meer uit ‘getuigende dominees’ die de ‘radicale theocratie’ belijden. De drie mannen in de Tweede Kamer en de twee in de Eerste Kamer zijn praktische, hardwerkende Kamerleden die niet bij elk thema naar de Bijbel verwijzen en ook niet vies zijn van politiek machtsspel.
Oprichters van vrouwennetwerk Sapientia zijn moegestreden
Met alleen mannen oogt de SGP-kandidatenlijst als een relict uit een ver verleden. De oprichters van het SGP-vrouwennetwerk Sapientia zijn intussen moegestreden.
Ze hebben vijf jaar geprobeerd de SGP te overtuigen dat vrouwen ook politieke ambten moeten kunnen vervullen en niet alleen dienen te worden gezien als welkome stemmers op de partij. Die missie achten Gonda van den Heuvel, Esther Grisnich en Adelinda ter Haar nu mislukt.
‘We hebben binnen de partij, op een zachte manier, zonder in te gaan op vele uitnodigingen van talkshows, de strijd gevoerd. Het is een gemiste kans voor de partij,’ zegt Van den Heuvel, die zich afmeldde als SGP-lid en zich bij het CDA meldde. De voormalige adviseur van het Europees Parlement heeft politieke ambities op lokaal niveau in Ridderkerk.
Lilian Janse in Vlissingen zet haar lokale politieke werk gedreven voort. Ze uitte wel haar teleurstelling. Vooral ook omdat het bestuur niet eens de moeite nam om haar te vertellen waarom ze niet op de kandidatenlijst zou komen. Maar ze blijft haar partij trouw en zegt geen onvertogen woord.
SGP is de partij van het overheidsgezag, maar nu even niet
Het blijft bijzonder dat een partij die altijd zo hamert op het primaat van het overheidsgezag de mogelijkheid uitsluit dat vrouwen worden verkozen. En dat na vele rechterlijke uitspraken. Dat moet toch knagen aan het geweten van SGP’ers.
Dat is de interne gewetensstrijd waar het partijbestuur weinig van moet hebben. Maar het zal erop kunnen rekenen dat er nog veel reuring komt over het vrouwenstandpunt.
Bureau Clara Wichmann wendde zich tot demissionair minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark. Die heeft inmiddels laten weten op korte termijn in gesprek met de SGP te gaan ‘met betrekking tot het grondrecht van vrouwen om op gelijke voet als mannen toegelaten te worden tot het passieve kiesrecht’.
Waarom wil een vrouw eigenlijk bij een partij die haar niet wil?
Dan is er nog de vraag waarom vrouwen zo veel moeite doen om actief te zijn in een partij die hen niet als volwaardige politicus accepteert. Waarom melden ze zich niet massaal als lid bij andere partijen? Er zijn er genoeg.
Dat is simpel. De vrouwen komen allemaal uit een SGP-nest en voelen zich diep verbonden met de partij en het gedachtengoed. Het eerste vrouwelijke lid van de SGP – Riet Grabijn – is inmiddels 92 en nog altijd bij de partij betrokken.
Grabijn verliest zo langzamerhand wel het geduld. Niet alleen met de mannenbroeders, maar ook met de generaties na haar, zei ze tegen het Nederlands Dagblad. Die hebben het volgens haar laten versloffen.
Na zo veel jaren nog zo veel vechtlust. Dat zegt genoeg.