Mark Rutte is makkelijk in de omgang en een behendig spreker. Eigenschappen die kunnen leiden tot een zekere nonchalance, zo blijkt tijdens de NAVO-top. Kijk uit! Elke onzorgvuldigheid kan de balanceer-act kan verstoren die hij als secretaris-generaal moet uitvoeren, vindt René van Rijckevorsel.
Wie NAVO-secretaris-generaal drie keer heeft zien en horen optreden tijdens de eerste anderhalve dag van (of beter gezegd: voor) de NAVO-top, ontkomt niet aan de vergelijking met een ervaren cabaretier. Eentje die liefst losjes en ontspannen zijn verhaal doet en die zich niet meer laat scripten.
Met een spontane kwinkslag hier en daar bespeelt hij achteloos zijn publiek, met ingestudeerde grapjes (Rusland als de junior partner van China) voorkomt hij dat hij, in deze tijden van dreiging alom, te zwaar op de hand wordt.
Rutte’s stijl botst met internationale verwachtingen
Die nonchalance en lichtvoetigheid zijn eigen aan Rutte. Maar het is de vraag of deze opstelling ook bij zijn positie en de ernst van de situatie past. Net zoals je je onwillekeurig afvraagt of en hoe lang de 32 NAVO-landen, waaraan hij dienstvaardig moet zijn, dit gedrag zullen pruimen.
De NAVO-lidstaten moeten niet alleen tijdens de top in Den Haag in de kruiwagen blijven, ook daarna als zij aan de bestedingsverplichtingen moeten voldoen die vrijheid en veiligheid van de NAVO-landen moeten garanderen.
In Nederland houden we een beetje van Rutte en kennen we zijn manier van doen na 14 jaar premierschap. Maar hoe zullen ze in Spanje of België oordelen over zijn bericht aan Donald Trump, dat de weinig verfijnde Amerikaanse president dacht via sociale media te moeten delen?
Rutte vleit Trump – met reden, maar niet zonder risico
‘Gefeliciteerd en bedankt voor je beslissende actie in Iran,’ schrijft Rutte daarin. ‘Je vliegt nu naar een volgend groot succes in Den Haag vanavond. Het was niet makkelijk, maar we hebben ze allemaal op vijf procent gekregen. Europa gaat FORS betalen, zoals ze zouden moeten doen, en het zal jouw succes zijn!’
Toen Rutte werd gevraagd of dit niet een gênant bericht was, antwoordde hij: ‘Ja, weet je, dat is smaak, maar zo werk ik.’ Rutte had Trump geen toestemming gegeven voor het delen van het bericht, maar heeft er ‘geen enkel bezwaar tegen’ dat het is gebeurd.
Dat Rutte een dergelijk bericht aan Trump stuurde, is begrijpelijk. De man is uiterst gevoelig voor complimenten en geslijm en het volstrekt terecht dat Rutte er alles aan doet om de Amerikanen te vriend te houden.
Rutte spreekt als NAVO-chef, maar klinkt als bondgenoot van Trump
Natuurlijk had Rutte nooit gedacht dat Trump zijn boodschap openbaar zou maken. Maar verwacht bij de wispelturige onroerend-goed-ontwikkelaar altijd het onverwachte, weet ook hij als de beste.
Een onsje minder was achteraf beter geweest. Met zijn (overigens terechte) complimenten over het Amerikaanse optreden in Iran vertegenwoordigt Rutte niet de mening van alle NAVO-landen. In zijn positie kan dat eigenlijk niet – hij is immers door alle 32 benoemd.
Rutte’s losse stijl dreigt NAVO-draagvlak te ondermijnen
En wat te denken van landen die nu al grote moeite zeggen te hebben met de financiële eisen van de NAVO en die een nog hoger percentage thuis niet kunnen of durven verkopen? Het bericht van Rutte aan Trump is voer voor elke oppositie tegen hogere defensie-uitgaven.
De bewonderenswaardige losheid van Rutte moet zijn zorgvuldigheid niet in de weg gaan zitten, en sommige NAVO-landen reden geven om hun defensie te blijven verwaarlozen. Daarvoor is de inzet te hoog: ons aller veiligheid.