Andere tijden weg? Omroepbestel is pervers en dus gebeuren er perverse dingen

Klagen over kortwieken van het tv-programma Radar en het schrappen van Andere tijden heeft weinig zin. Dat krijg je als ruimte moet worden gemaakt voor nieuwe omroepen als ‘Ongehoord’ en ‘Zwart’. Het omroepbestel is pervers en dus gebeuren er perverse dingen, schrijft Arendo Joustra.

Niet alleen Gods wegen zijn ondoorgrondelijk, die van de publieke omroep ook. Aan de ene kant worden veelbekeken en waardevolle programma’s gekortwiekt. En aan de andere kant worden twee extremistische omroepen toegelaten, omdat ze zogenaamd ‘aanvullend’ zouden zijn op de reeds bestaande elf (!).

Beide voorstellen leiden tot kritiek, ongeloof en meewarig hoofdschudden: zijn ze gek geworden in Hilversum?

De hel van Hilversum

Nee, ze zijn niet gek geworden. De voorstellen zijn een gevolg van een pervers systeem dat slechts perverse uitkomsten kan hebben. Niemand heeft er schuld aan, want de verantwoordelijken zijn zoals gebruikelijk prettig gespreid.

Ook de oorzaken zijn niet eenduidig. Die zijn deels historisch, deels een gevolg van de regelgeving aan het Binnenhof en deels een uitvloeisel van een organisatiemodel dat in de hel van Hilversum is ontworpen.

Grote woorden die nadere verklaring verdienen.

Belastinggeld houdt een obsoleet systeem in stand

Historisch is Nederland opgezadeld met een omroepsysteem dat dateert uit de tijd van de verzuiling, toen elke levensbeschouwing ook haar eigen omroep had. Dat dit nog steeds bestaat, komt doordat de overheid de bekostiging heeft overgenomen.

Zonder dat geld was het stelsel al lang in elkaar gezakt, zoals ook elders in de samenleving verzuilde organisaties zijn verdwenen. Grappig genoeg waren de omroepen in de beginjaren, voor de Duitse bezetting, sterk gekant tegen overheidsgeld. Ze waren, terecht, bang voor bemoeienis van de overheid in ruil voor dit geld.

Je kunt het voortbestaan van dat obsolete stelsel als iets positiefs zien en prijzen dat elke groepering haar eigen zendmachtiging heeft of kan krijgen, een garantie voor diversiteit. Maar er is ook kritiek. Zoals van PvdA’er Frans Timmermans, die zijn 5 mei-lezing eens heeft gebruikt om het systeem te hekelen. Het zou de tegenstellingen stimuleren in plaats van zorgen voor verbinding in een verdeeld land.

Maar ja, publieke omroep heeft succesvolle lobby in Den Haag

De geldkraan dichtdraaien, zou een onmiddellijk einde betekenen van het stelsel.