Volgens Hans Goedkoop ontbreekt in het vestigingsklimaat voor Russen en andere buitenlandse bedrijven ‘de geest van het recht’. Dat is een lastige figuur. Want wat is de geest van het recht? Als de geest en niet het recht domineert, dreigt wetteloosheid, schrijft Jelte Wiersma.
Historicus Hans Goedkoop (58) heeft Nederland verrijkt met de televisiereeks Andere Tijden en de serie De Gouden Eeuw. Dat zijn programma’s waarin in tegenstelling tot de meeste NPO-programma’s de ambitie ligt besloten de kijker kennis en nieuwe inzichten bij te brengen.
Dat het Nationaal Comité 4 en 5 mei hem vroeg om de 4-meilezing te geven, was dan ook wijs. Goedkoop vertelt boeiend en zoekt op basis van feiten telkens naar nieuwe perspectieven op de geschiedenis en stelt de terechte vraag hoe het verleden doorwerkt in het heden.
Lees verder onder de video
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Ook in de 4-meilezing komen al zijn talent en werklust weer samen. Goedkoop neemt de toehoorder mee naar Bergen-Belsen. Advocaat en procureur Abel Herzberg (1893-1989), gevangen gezet door de nazi’s alleen omdat hij joods was, zette in dat vreselijke kamp een rechtbank op. Dit om de beschaving hoog te houden. De omstandigheden maken dat vele gevangenen slechte dingen doen. Stelen van elkaar bijvoorbeeld. Goede mensen degenereren. Om die degeneratie te keren, stellen Herzberg en medejuristen een rechtbank in. ‘De eerste zin uit de menselijke beschaving,’ citeert Goedkoop Herzberg. ‘De erkenning die er iets is dat mag en iets dat niet mag.’
Zo is het. Maar Goedkoop vergeet die les.
Ons kompas voor goed en kwaad: ‘Hier moet het recht winnen’
‘Het lijkt wel 1939,’ vergelijkt Goedkoop de aanval op Oekraïne met die op Polen destijds. ‘En nu komt het op ons aan – ons kompas voor goed en kwaad. (..) Hier moet het recht winnen.’
Lees ook deze blog van Afshin Ellian terug: Poetin volgt hetzelfde scenario als nazi-Duitsland in 1938
Daarna kapittelt hij impliciet de Eerste en Tweede Kamer en de regering die met wetten zijn gekomen voor ‘een prettig vestigingsklimaat’ voor het het geld van de agressor, Vladimir Poetins Rusland. ‘Waarvan we ook toen al wisten dat het dievengeld was. Nu we met een nieuw oog vaststellen wat er niet mag, blijkt dat we vastzitten aan regels en routines die zich voordoen als het recht, maar net de geest daarvan ontberen. De banaliteit van het kwaad – nazisme heb je er niet eens voor nodig.’
Wat Goedkoop dwarszit, is dat bedrijven uit naam van het recht sancties tegen Rusland steunen, maar vragen om uitzonderingen. En dat ministeries sancties steunen, maar wegens praktische bezwaren en wetten deze niet altijd uitvoeren.
Hier gaat het mis.
Het prettige vestigingsklimaat geldt in principe voor alle buitenlandse bedrijven. Juist dankzij het recht kon voor de sancties geen onderscheid worden gemaakt tussen een Rus of een Amerikaan. Recht betekent immers: geen willekeur. Iets mag of niet, zoals Herzberg terecht constateerde. Dat vestigingsklimaat is ook juist zo prettig, niet alleen om fiscale redenen, maar omdat het hooghouden van recht in Nederland zo diep verankerd is. Buitenlandse bedrijven weten dat ze in Nederland een onafhankelijke rechter treffen die vonnist met de wet en alleen de wet in de hand. Er is helderheid over wat niet mag. Dit heeft een grote aantrekkingskracht op bedrijven en is iets om trots op te zijn.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?