Waarom sympathie voor Israël sinds bloedbad van 1972 verdween

Vijftig jaar geleden, ten tijde van de Palestijnse terreuracties op de Olympische Spelen in München, was solidariteit met Israël in Nederland nog vanzelfsprekend. Dat is radicaal veranderd, constateert Roelof Bouwman.

Piet Keizer en Sjaak Swart speelden nog bij Ajax, onze premier heette Barend Biesheuvel, Richard Nixon woonde in het Witte Huis en Creedence Clearwater Revival won de populariteitspoll van maandblad Muziek Expres. 1972 is een halve eeuw geleden – en dat is lang.

De Olympische Zomerspelen van 1972 werden gehouden in München. Ze moesten het spiegelbeeld worden van de door de nazi’s gekaapte Spelen van 1936 in Berlijn.

Palestijnse terreuraanslagen op Olympische Spelen München

Maar het evenement werd ruw verstoord toen een Palestijns overvalcommando op 5 september een aanslag pleegde op het flatgebouw waar het Israëlische team was gehuisvest. Twee coaches werden doodgeschoten en negen Israëlische sporters werden gijzelaar gemaakt.

Bij een mislukte bevrijdingsactie op het vliegveld van München vielen vervolgens nog eens vijftien doden: alle negen gijzelaars, vijf van de acht Palestijnse terroristen en een Duitse politieman. ‘Dramatische mislukking gijzelingsactie. Gijzelaars verbrand’, kopte De Telegraaf de volgende ochtend over de volle breedte van de voorpagina.

Het grote verschil tussen 1972 en 2022 is – helaas – niet dat anti-Israëlische terreuracties van dit kaliber ondenkbaar zijn geworden. Wat wél is veranderd, is het positieve gevoel dat Nederlanders destijds als vanzelf kregen zodra iemand ‘Israël’ zei.

Israël als veiligheidsgarantie en Bijbelse belofte

Dat positieve gevoel had historische wortels. Het merendeel van de Nederlandse Joden was tijdens de Duitse bezetting gedeporteerd en vermoord. In 1972 was dat pas drie decennia geleden, iets korter dan nu de val van de Berlijnse Muur. De stichting van de staat Israël (1948) leek een logisch antwoord op de verschrikkingen van de Holocaust. Joden hadden nu een ‘veiligheidsgarantie’.

Speciaal voor landgenoten met een christelijke achtergrond kwam daar nog iets bij. Aan de nazaten van de Joodse aartsvader Abraham, zo stond in het Bijbelboek Genesis te lezen, had God een eigen land beloofd. Welk ander land kon dat zijn dan Israël? In 1948, zo leek het, was een Bijbelse belofte in vervulling gegaan. God hield woord, aan Israël kon je dat zien.