De Verenigde Staten zetten de Nederlandse regering onder druk, uit angst dat de chiptechnologie van het Nederlandse Nexperia een Chinese opmars kan versterken. Waarom laat Nederland dat zo gedwee op zich af komen? De chipindustrie is de ruggengraat van onze welvaart, schrijft columnist Zihni Özdil.
Herinnert u zich hem nog? De column die ik hier twee jaar geleden schreef over hoe ons land, het soevereine Koninkrijk der Nederlanden, zich zonder enig maatschappelijk debat liet commanderen door Amerika.
De kwestie waar het om draaide was ASML, ons technologische kroonjuweel. De Amerikanen drongen aan op een exportverbod van de geavanceerde chipmachines naar China. En onze regering? Die boog.
Het bleef stil in het Nederlandse maatschappelijke debat. Geen spoortje van parlementaire tegenwind. Alsof het een technische douaneaangifte betrof. In werkelijkheid was het een geopolitieke aardverschuiving die onze economische en strategische autonomie op het spel zette.
Nadenken over een eigen, onafhankelijke koers
Lees ook: Zihni Özdil: Liesje Schreinemacher is de staatsvrouw die Nederland nodig heeft
Ik was in die column vol lof over toenmalig minister Liesje Schreinemacher (Buitenlandse Handel). Omdat zij zich een staatsvrouw betoonde die haar nek durfde uit te steken.
Ze riep op om als natie en als Europa te beginnen na te denken over een eigen, onafhankelijke koers. Het bleef oorverdovend stil in de polder.
Nu, in oktober 2025, is het toneel hetzelfde. Maar de acteurs en de rollen zijn veranderd. Toen was het ASML in Veldhoven, nu Nexperia in Nijmegen. Toen ging het over wat we niet meer mogen exporteren. Nu over wie ons mag bezitten.
Amerika zet druk op Nederlandse regering
The Guardian legde deze week genadeloos bloot wat door de Nederlandse media- en politiek lijkt te zijn doodgezwegen: Amerika heeft wederom keihard druk gezet op de Nederlandse regering wat betreft de omgang met een Nederlandse chipfabrikant. Laat ik uit het artikel citeren:
‘The US raised concerns with the Dutch government over the prospective takeover of Nexperia, a Dutch chipmaker, by a Chinese state-owned company, The Guardian has learned.’
Zo’n zin die je twee keer moet lezen. ‘De Verenigde Staten hebben zorgen geuit bij de Nederlandse regering’… Het gaat dus niet een informeel kopje koffie, maar om een officiële diplomatieke interventie. Washington meent weer eens te moeten bepalen wie eigenaar mag worden van een vitaal stuk Nederlandse industrie.
Amerika vreest Chinese opmars met chiptechnologie van Nexperia
Nexperia is een Nederlandse dochteronderneming van het Chinese Wingtech, en dat is zelf weer ‘ultimately owned by a Chinese state-owned company’. Amerika maakt zich zorgen dat China via zijn staatsbedrijven cruciale technologie in handen krijgt.
De Amerikaanse bezwaren zijn, aldus de bronnen in het Guardian-artikel, ‘gebaseerd op de (Amerikaanse) nationale veiligheid’. Washington is bang dat de geavanceerde chiptechnologie van Nexperia uiteindelijk een Chinese opmars kan versterken.
Waar trekt Nederland de grens?
En ons land? Onze bestuurlijke elite? Die reageert met de voorspelbare, willoze braafheid die in Den Haag doorgaat voor staatsmanschap. Er wordt geschoven met papieren, er zijn ‘gesprekken’, er zal een ‘onderbouwde afweging’ volgen. Intussen kijkt het Witte Huis over onze schouder mee. Alsof we een tot de laatste druppel uit te persen kolonietje zijn.
Begrijp me niet verkeerd. De trans-Atlantische alliantie is momenteel ook in ons eigen geopolitieke belang. Maar waarom stellen we onszelf niet de volgende vraag: in hoeverre mag die alliantie tegen de Nederlandse economie in gaan? En als we een grens daarin willen trekken, zijn bedrijven als ASML en Nexperia dan niet bij uitstek die grens?
Nederlandse welvaart hangt af van chipindustrie
Want de chipindustrie is een van de weinige echte ruggengraten van het Nederlandse verdienvermogen. Het is geen luchtballonnenfestival in (met alle respect) Hardenberg of een subsidieproject voor biologische kaas. Dit is de harde, hoogwaardige technologie waarvan onze welvaart, onze banen en onze positie in de mondiale waardeketen afhangen in de komende decennia.
Waarom laten we ons door onze Amerikaanse bondgenoot commanderen alsof we een kleuter zijn die met een vuurtje speelt? Ik vind het echt een vernedering. Op twee fronten zelfs: we zijn te naïef om ons eigenbelang te beschermen en ook nog eens te zwak om soeverein onze eigen koers te varen.
Wordt het thema nog opgepakt in de verkiezingsdebatten?
Maar ik hoop nog op een ontdekking de komende week, zo vlak voor de verkiezingen. Dat ergens tussen een debat over de vorm en een discussie over wie met wie wil, een scherpe talkshowhost opeens zijn hoofd schudt en zegt:
‘Even een ander onderwerp. Iets met een chipfabriek in Nijmegen… en de Amerikanen? Waarom hoorden we hier niets over? Is dit niet ontzettend belangrijk? Wat vinden jullie hiervan als politieke partijen?’