De feiten: Veel problemen aan bod in laatste asieldebat voor verkiezingen
Bron: Tweede KamerMinister Mona Keijzer (Asiel en Migratie, BBB) gaat onderzoeken of statushouders de aan hen toegewezen woningen onderverhuren. Ze reageerde op vragen van Kamerlid Marina Vondeling (PVV) over berichten over woonfraude.
Ze doelde op schijnechtscheidingen van statushouders om aan een tweede woning te komen en de andere onder te verhuren.
Keijzer: instroom te hoog, opvang op volle capaciteit
In het laatste asieldebat voor het verkiezingsreces passeerde een reeks problemen rond het vastgelopen asielbeleid de revue. Grote zorgen zijn er over overlast van asielzoekers voor winkeliers en zwartrijden in het openbaar vervoer. Een kleine groep verpest het voor anderen, zei Keijzer.
De demissionaire minister wees erop dat de problemen rond asiel nog onverminderd groot zijn en de instroom lager moet. Er zitten er 71.000 in reguliere en noodopvang, onder wie 18.000 statushouders.
De bezetting van de opvang is rond de 100 procent. ‘Dat is zorgelijk, aangezien wekelijks pakweg duizend mensen naar Nederland komen. We hebben niet alleen een opvangdiscussie. Daarom hameren we erop dat de asielwetten in de Eerste Kamer worden aangenomen. De asielstroom moet naar beneden.’
Het inwillingspercentage van 80 procent gaat weliswaar omlaag, maar door de komst van nareizigers is de instroom door de druk op voorzieningen volgens Keijzer niet vol te houden.
Grijze bedden en weigergemeenten
De minister treedt ook op tegen de zogenoemde grijze bedden. Dat zijn bedden die zijn toegewezen aan asielzoekers, maar niet worden beslapen omdat ze bij familie verblijven. Met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft ze ‘afgesproken dat die bedden worden gebruikt’.
Lang niet alle gemeenten houden zich aan de taakstelling om statushouders te huisvesten. Keijzer wees erop dat die gemeenten haar wel kritiseren om haar ‘onmenselijke’ beleid, maar niet meewerken.
Ze heeft begrip voor steden als Den Haag en Amsterdam, waar de wachttijd voor een sociale woning 10 tot 12 jaar is en statushouders en nareizigers daarom in asielzoekerscentra of hotels verblijven. Zo verblijven er 7.800 nareizigers in de opvang.
Geweld en overlast rond azc’s
Keijzer overlegt volgende week met gemeenten en provincies hoe te reageren op het toenemende geweld bij demonstraties tegen azc’s. ‘Recht op demonstratie is een groot goed, maar wel binnen grenzen van de wet. Geweld, schreeuwen, smijten, slopen is onacceptabel.’
Keijzer sprak woensdag 1 oktober met door stelende asielzoekers belaagde winkeliers in Ter Apel.
‘Ik heb mijn bewondering uitgesproken dat ze zo rustig blijven, terwijl jonge mannen die betrapt zijn op winkeldiefstal en winkeliers hen uitlachen. Dat is onacceptabel en vereist een harde aanpak. We moeten kansarme asielzoekers nog sneller door procedures leiden en onder dwang terugsturen naar hun land, speciale opvang of vreemdelingenbewaring.’
EW’s visie: Met vastgelopen asieldossier verkiezingen in
Door: Carla Joosten, redacteur PolitiekDe Tweede Kamer besprak op de laatste vergaderdag voor het verkiezingsreces een reeks brieven van het kabinet over asiel en migratie. Het beeld dat blijft hangen, is er een van een compleet vastgelopen dossier.
Op alle fronten zijn diensten en overheden overvraagd: van instroom en eerste opvang tot vergunningverlening en huisvesting. Politiek geruzie in het kabinet-Schoof en het voortijdige opblazen van het kabinet door PVV-leider Geert Wilders maakten het al decennia durende gerommel met asiel nog erger.
Intussen dreigt de bom buiten te barsten, zoals eerder al bleek op het Malieveld en elders in het land. Gemeenten kampen met woede van burgers die menen het recht in eigen hand te kunnen nemen.
Het aantal demonstraties neemt toe en ook de aard ervan verandert, gezien het geweld en toenemende bedreigen van bestuurders.
Overlast veiligelanders zet Ter Apel onder druk
Asielzoekers zelf maken het er niet eenvoudiger op. Veiligelanders teisteren de omgeving die hun opvang biedt.
In Ter Apel zijn vooral middenstanders de klos. Zij moeten zich tegen hoge kosten wapenen tegen losgeslagen jonge kansloze asielzoekers, en dan nog helpen maatregelen niet.
Het uitzetten van deze groep moet zo spoedig mogelijk prioriteit krijgen. Het is onbegrijpelijk dat dit nog altijd niet het protocol is.
EU-afspraken in plaats van grote woorden
Een volgend kabinet moet vooral niet met grote woorden als ‘asielstop’ komen, want woorden zijn nog lang geen daden. Het vergt politiek handwerk om tot verandering van beleid te komen. Minister David van Weel (Asiel en Migratie, VVD) is goed bezig, door in de Europese Unie te werken aan modernisering van het asielbeleid.
Nederland maakt deel uit van een EU-‘kopgroep’ die aan die modernisering werkt. Hopelijk leidt dat ertoe dat straks alleen echte vluchtelingen op uitnodiging zich in Europa kunnen vestigen. De bestaande asielindustrie is compleet failliet.
Wie zegt wat in het Kamerdebat over asiel?
- Queeny Rajkowski (VVD): ‘Vluchtelingen zouden alleen nog op uitnodiging naar Nederland moeten kunnen komen. Beheersbaar, maar ook rechtvaardig. De verdragen die na de Tweede Wereldoorlog zijn gesloten, zijn nooit bedoeld om iedereen het recht te geven zich in een Europees land te vestigen. Het is goed dat premier Schoof zich wil aansluiten bij het initiatief van Bart De Wever voor een interpretatie-protocol voor het Europees Verdrag van de Mens.’
- Marina Vondeling (PVV): ‘Ik krijg steeds meer signalen van misbruik. Dat statushouders meerdere woningen krijgen toegewezen. Sommige koppels zouden zelfs bewust scheiden om aanspraak te maken op meerdere woningen, om deze vervolgens onder te verhuren. (…) We hadden allang onze grenzen kunnen sluiten, maar BBB, NSC en VVD durfden dat niet. In Duitsland zijn er intussen 36.000 mensen tegengehouden aan de grens. In Nederland maar 360. Wij willen een onmiddellijke asielstop.’
- ChristenUnie-Kamerlid Don Ceder: ‘Ik wil ook een strandhuisje in Bloemendaal. Ik wil ook vrede op aarde,’ doelend op de volgens hem irreële PVV-wens voor een asielstop.
- BBB-Kamerlid Claudia van Zanten citeerde een ondernemer uit Ter Apel: ‘Het is het Wilde Westen hier. Vrijwel niemand wil hier nog boodschappen doen. Alle kosten voor beveiliging moeten we zelf betalen. Dat is niet vol te houden.’ En zei vervolgens zelf: ‘De gemeente had geld gekregen om de ondernemers te helpen, maar het kan niet worden uitgekeerd, omdat het als staatssteun wordt gezien.’
- Anne-Marijke Podt (D66): ‘Het COA wilde een contract van zeven jaar afsluiten voor een azc, maar dat kan niet. Nu wordt voor hetzelfde geld hotels gehuurd voor slechts twee jaar.’
- Diederik van Dijk (SGP): ‘Sommige partijen richten zich op 40.000 tot 70.000 migranten per jaar. De SGP wil richting nul, want anders komt er nog elk jaar een stad als Gouda bij. De grenzeloze migratie drukt op voorzieningen, maar leidt ook tot integratieproblemen, overlast en soms geweld (…) Maak het mogelijk culturele afstand mee te wegen bij asiel. Een gevluchte christelijke arts uit Syrië staat dichter bij onze cultuur dan een salafistische herder uit Sudan.’ Keijzer zei dat dit onderscheid volgens de wet niet mag. Van Dijk zei ook dat ‘het aantal echtscheidingen in Nederland meer druk legt op de woningvoorraad dan de statushouders’.
- FVD-Kamerlid Thierry Baudet: ‘Ongeveer de helft van de Nederlandse jongeren overweegt emigratie. Nigerianen en Algerijnen willen hier wel blijven, want de Nederlandse overheid heeft voor hen gekozen.’
- GroenLinks-PvdA-Kamerlid Kati Piri: ‘Tegenstanders van AZC’s gooiden met vuurwerk en stenen. Het is inmiddels een patroon. Het is wachten tot dat het een keer echt mis gaat in deze sfeer van intimidatie en geweld. Het is tijd voor bescherming van de mensen die er werken en verblijven in de azc’s.’
- Minister Mona Keijzer (BBB) over de te hoge instroom: ‘Het is een veenbrand, loopt ons over de schoenen. Wij kunnen dit soort aantallen niet aan. En met de hoeveelheid alleenreizende mannen uit veilige landen, leidt dat ertoe dat emoties hoog oplopen. Zekers als er een plan is voor een nieuw azc. Daarom zijn wij gedreven dat de asielwetten door de Eerste Kamer komen.’
Verdere verdieping: Van Weel wil wijzigingsvoorstel asielwet snel behandelen
Asielminister Van Weel (VVD) wil de zogeheten novelle op de Asielnoodmaatregelenwet van het kabinet-Schoof nog voor de verkiezingen in de Tweede Kamer behandeld krijgen. In dit wijzigingsvoorstel wordt geregeld dat hulp aan illegalen niet strafbaar zal zijn.
De PVV kwam 1 juli bij de stemming over de Asielnoodmaatregelenwet onverwacht met het voorstel om illegaliteit strafbaar te stellen. Het kreeg een nipte meerderheid. Al snel bleek dat hierdoor elke hulp aan illegalen, ook het ‘kopje soep’, eveneens strafbaar zou worden. Omdat de Kamer dit niet wil, volgt reparatie, maar dit kost tijd.
Zo kwamen er 672 reacties binnen via de internetconsultatie. Van Weel gaat op al die reacties reageren en vraagt ook Advies aan de Raad van State. Hij hoopt dat de novelle kan worden behandeld tijdens het verkiezingsreces, dat donderdag 2 oktober ingaat.
Voortgang rond terugkeerhub in Uganda
Van Weel zet het beleid voort van PVV-voorganger Marjolein Faber. Vorige week overlegde hij in New York met zijn Ugandese collega over de deal om in het Afrikaanse land een terugkeerhub te vestigen voor uitgeprocedeerde asielzoekers uit die regio. Hij zei geen lhbt’ers naar Uganda te sturen, wegens mogelijke onveiligheid.
De Kamer is bezorgd over de uitwerking van het Europese Migratie- en Asielpact dat in juni 2026 ingaat. Daarin staat dat EU-landen solidair met elkaar moeten zijn en asielzoekers overnemen van landen met een grote instroom of die overname afkopen.
Nederland zoekt steun bij asielkopgroep EU en België
Italië, Spanje en Griekenland hebben een grote instroom, maar ook Nederland ervaart migratiedruk, aldus Van Weel. ‘Voor ons zit de problematiek in huisvesting en opvang, en we kijken in overleg in de Europese kopgroep of dit ook kan worden meegewogen.’
Nederland sluit zich aan bij het plan van Bart De Wever om een ‘interpretatie-protocol’ (een soort aanvulling) aan het Europese mensenrechtenverdrag te voegen. Dit omdat verdragen van vlak na de Tweede Wereldoorlog nooit de bedoeling hadden dat iedereen in Europa asiel moet kunnen aanvragen. De Belgische premier presenteerde dit idee vorige maand tijdens de EW HJ Schoo-lezing.