De feiten: Raad van State kraakt twee wetten op één dag
Bron: Raad van StateMaandag 3 november bracht de Raad van State een zeer kritisch advies uit over twee wetsvoorstellen. Het ene advies ging over het ‘briefje’ van demissionair minister David van Weel (VVD) van Asiel en Migratie, waarmee hij wil regelen dat mensen die hulp verlenen aan illegalen niet strafbaar zijn.
Het andere ging over het initiatiefwetsvoorstel van Kamerleden André Flach (SGP) en Joost Eerdmans (JA21). Zij willen een landelijk verbod op versterkte gebedsoproepen. Dit voorstel zou het parlement zelfs niet in behandeling moeten nemen, aldus de Raad.
Volgens de Afdeling advisering van de Raad van State is een algemeen verbod op versterkte gebedsoproepen in strijd met de godsdienstvrijheid. Dat gaat veel verder dan nodig is om eventuele hinder tegen te gaan. Daartegen kunnen gemeenten op lokaal niveau al maatregelen treffen.
Aanvulling Van Weel: ongekend in het strafrecht
Ook de aanvulling van minister Van Weel op het illegaliteitsverbod komt niet ongeschonden uit de strijd. Eerder adviseerde de Afdeling hem over diverse mogelijkheden om hulpverleners te vrijwaren van straf, bijvoorbeeld door de strafbaarstelling te schrappen of er een overtreding van te maken.
Van Weel bedacht een eigen route. Hij wil een speciale bepaling invoeren, die de algemene strafrechtelijke regels over medeplegen en medeplichtigheid buiten toepassing verklaart voor mensen die illegalen helpen.
Dat is ongekend in het strafrecht. Volgens de Afdeling past de oplossing van Van Weel niet in het wettelijke systeem en is niet goed toegelicht hoe de voorgestelde bepaling moet worden geïnterpreteerd.
De kans bestaat daarom dat rechters in sommige gevallen hulpverleners toch zullen veroordelen. Minister Van Weel heeft inmiddels aangekondigd dat hij opnieuw aan de slag gaat met de toelichting op de wet.
Wie zegt wat over de kwaliteit van wetgeving?
Bronnen: Raad van State, ministerie van Justitie en Veiligheid- ‘We nemen met belangstelling kennis van het advies van de Raad van State en zullen de komende tijd zorgvuldig overwegen wat dit betekent voor het gezamenlijke initiatiefwetsvoorstel van SGP en JA21,’ zegt initiatiefnemer André Flach (SGP).
- ‘Deze strafbaarstelling roept wezenlijke vragen op over nut en noodzaak, uitvoerbaarheid en samenhang met bestaande wettelijke bepalingen,’ schrijft de Raad van State over de strafbaarstelling van illegaliteit.
- ‘De grote tijdsdruk waaronder wetgeving − al dan niet vanwege politieke wensen daarover − tot stand komt kan een behoorlijke invloed hebben op de wetgevingskwaliteit,’ waarschuwde het ministerie van Justitie en Veiligheid vorig jaar in een rapport over wetgeving.
- De Raad van State gaf in zijn jaarverslag over 2024 aan dat meerdere wetsvoorstellen die dat jaar werden ingediend ‘weliswaar knelpunten signaleren, maar slechts een beperkte bijdrage leveren aan het oplossen daarvan’. Het ging om wetsvoorstellen van het kabinet-Schoof en het vierde kabinet-Rutte.
EW’s visie: Wie wil luisteren naar het volk, kan beter goede wetten maken
Door: Maria Bouwman, redacteur Onze overheidEen afwijzing van de Raad van State: het is tegenwoordig eerder regel dan uitzondering. Keer op keer stuiten wetten waarmee volksvertegenwoordigers de ‘wil van het volk’ willen uitvoeren op bezwaren van de Raad van State.
Het leidt tot klachten van politici als Caroline van der Plas (BBB). Zij verdenkt de Raad van State van politieke drijfveren. Maar zo simpel is het niet. Er is geen enkele aanwijzing dat de Raad van State een ‘D66-bolwerk’ zou zijn.
Ondoordachte plannen leiden tot negatief advies Raad van State
Los daarvan zouden kritische politici er goed aan doen om de hand in eigen boezem te steken. De negatieve adviezen van de Raad van State gaan vaak niet over het doel dat politici voor hun kiezers willen bereiken, maar vooral over de onzorgvuldige en inefficiënte manier waarop ze dat willen doen.
Het ondoordachte amendement van toenmalig PVV-Kamerlid Marina Vondeling, dat illegaliteit en hulp aan illegalen strafbaar stelt, is een treurig voorbeeld. Linkse Kamerleden waren afwezig bij de stemming, rechtse Kamerleden stemden voor terwijl ze eigenlijk tegen bleken te zijn.
Van Weel wéér terug naar de tekentafel
Daardoor kwam zonder debat een strafbepaling met verregaande gevolgen voor illegalen, hulporganisaties, de politie en de rechtspraak in de wet. Een grote fout, die zo zorgvuldig mogelijk hersteld had moeten worden.
Minister Van Weel moet nu wéér terug naar de tekentafel om zijn reparatievoorstel te repareren. Het is een treurig dieptepunt in een reeks van voorstellen die het misschien goed doen in de talkshows, maar die uiteindelijk weinig uithalen om de wensen van burgers te verwerkelijken.
De stikstofcrisis, de opvang- en migratieproblematiek, geluidsoverlast door gebedsoproepen en andere kleine en grote uitdagingen worden immers niet opgelost met radicale proefballonnetjes, maar met concrete en uitvoerbare wetgeving die standhoudt bij de rechter.
Verdragen en instituties zijn niet meer heilig in de politiek – gelukkig maar