De feiten: D66 en CDA presenteren stevig hervormingspakket
Na twee weken onderhandelen komen D66 en CDA met een ‘uitnodiging’ aan de rest van de Tweede Kamer. Informateur Sybrand Buma (CDA) overhandigde Kamervoorzitter Thom van Campen (VVD) hun formatiestuk met daarin ‘stevige keuzes’ over stikstof, wonen en asiel.
Met het stuk hopen D66 en CDA andere partijen te verleiden om mee te regeren. De komende week houdt Buma een nieuwe gespreksronde met alle Kamerfracties. Daaruit moet blijken welke coalitie mogelijk is.
In zeventien pagina’s beschrijven Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) hun keuzes als het gaat om wonen, stikstof, economie asiel en migratie en defensie.
D66 en CDA houden vast aan stikstofdoelen
De hypotheekrenteaftrek moet verdwijnen. Ook willen de partijen een ‘fors budget’ investeren in de woningbouw en infrastructuur. En moet er een ‘groot investeringspakket’ komen voor belangrijke bouwlocaties tussen 2030 en 2040. Bedragen noemen de partijen niet.
D66 en CDA willen vasthouden aan het wettelijke stikstofdoel in 2035 en het tussendoel in 2030. In het uiterste geval moeten boeren gedwongen krimpen.
De partijen willen procedures schrappen om Nederland minder aantrekkelijk te maken voor asielzoekers. Het asielbeleid moet ook meer in lijn komen met dat van buurlanden Duitsland en België. Wel blijft de Spreidingswet in stand.
Ook moeten er meer structurele opvangplekken komen voor asielzoekers. De partijen omarmen de voorstellen van de commissie-Roemer om arbeidsmigratie in te perken.
D66 en CDA overwegen terugkeer dienstplicht
Om het vestigingsklimaat te verbeteren, moet de nationale CO2-heffing verdwijnen. Die was al opgeschort. Ook moeten de elektriciteitskosten omlaag, al is nog onduidelijk met welk bedrag.
Daarnaast willen de twee partijen door met de maatwerkafspraken. Daarin sluiten de grootste uitstotende bedrijven een akkoord met de overheid om te verduurzamen. Tot nu toe kwamen die plannen nauwelijks van de grond.
Ook overwegen de partijen herinvoering van de dienstplicht. Er komt een ‘selectieve opkomstplicht’ als te weinig Nederlanders zich vrijwillig aanmelden voor het leger. Defensie moet over vijf jaar 122.000 militairen tellen, schrijven D66 en CDA.
EW’s visie: Echte werk begint nu pas voor informateur Buma
In twee weken kwamen de twee partijen eruit. Op het gebied van stikstof levert het CDA in, op asiel en migratie beweegt D66 juist. Knap werk van de partijen en informateur Buma, maar het echte werk begint nu pas.
Met dit stuk in de hand moet Buma kijken welke andere partijen samenwerking zien zitten. Alle partijleiders zullen weer op de koffie komen bij de informateur. De vraag is of deze ‘uitnodiging’ van D66 en CDA de patstelling in de formatie kan doorbreken.
De VVD wil niet met GroenLinks-PvdA en D66 ziet JA21 niet zitten. Zolang die blokkades er zijn, is een meerderheidskabinet uit zicht.
Akkoord D66 en CDA: minderheidskabinet reële optie
Buma komt op dinsdag 9 december met zijn advies. Als hij de blokkades tussen de partijen niet weet te slechten, moet hij zoeken naar een uitweg.
Een minderheidskabinet van D66, VVD en CDA is dan een reële optie. Met 66 Kamerzetels kan zo’n kabinet zowel over rechts als over links meerderheden zoeken.
Het zou de formatie kunnen bespoedigen. Nog maandenlang doormodderen in de zoektocht naar een meerderheidskabinet, helpt het land niet vooruit.
Wie zegt wat over het formatiestuk van D66 en CDA?
Bron: ANP, X- PVV-leider Geert Wilders noemt het op X een ‘flutstuk’. ‘Het lijkt wel of Kaag en Timmermans dit hebben geschreven.’ (…) ‘Ze noemen hun stuk zelf een “uitgestoken hand”, maar het is een dikke middelvinger naar Nederland!’ Hij vindt de aanpak van migratie niet streng genoeg en hekelt het verdwijnen van de hypotheekrenteaftrek.
- VVD-fractievoorzitter Dilan Yeşilgöz zegt op X dat haar partij zal kijken of in het stuk genoeg ‘maatregelen’ staan ‘die Nederland daadwerkelijk vooruit helpen’. Ook zegt ze dat de VVD klaarstaat ‘om volgende stappen te zetten richting een centrum-rechtse samenwerking en daarmee recht te doen aan de wensen van de kiezer’.
- GroenLinks-PvdA-leider Jesse Klaver vindt het akkoord nog niet ‘sociaal en groen’ genoeg. Maar hij ziet ‘voldoende aanknopingspunten voor inhoudelijke onderhandelingen over een meerderheidskabinet‘.
-
Jan Struijs (50PLUS): ‘Aanknopingspunten en onduidelijkheden volgen elkaar op, maar voldoende om in gesprek te gaan.’
- SP-leider Jimmy Dijk kraakt het formatiestuk van D66 en CDA, dat volgens hem ‘alleen maar leidt tot meer ongelijkheid en tegenstellingen’.