Is een minderheidskabinet met D66, VVD en CDA écht haalbaar?

De feiten: Buma adviseert minderheidskabinet D66-VVD-CDA

D66, VVD en CDA moeten gaan onderhandelen over de vorming van een minderheidskabinet. Dat is de kern van het advies van informateur Sybrand Buma (CDA) dat hij vanmiddag presenteerde. Buma ziet ‘voldoende steun voor een vervolgstap’ van deze drie partijen.

Vorige week dreigde de formatie nog vast te lopen. Buma zag toen een gebrek aan steun voor de vorming van zowel een meerderheidskabinet als een minderheidskabinet. Dat komt omdat de VVD niet met GroenLinks-PvdA wil, terwijl D66 niet met JA21 wil. ‘Meerderheidsvarianten worden geblokkeerd,’ zei Buma daarover.

Kabinetsformatie: weekend vol telefoontjes breekt impasse

Voor een minderheidskabinet leek er tot afgelopen weekend ook geen steun te zijn. Daar is verandering in gekomen na veel telefoongesprekken tussen de partijen. Al kon Buma niet precies formuleren wat er is veranderd.

Toch laat Buma in zijn eindverslag ook de mogelijkheid open voor meerderheidskabinet. Dat zou tot stand kunnen komen als de partijen hun blokkades opheffen. Wel is die kans zeer klein.

Buma drukt D66, VVD en CDA op het hart: kijk verder dan je bubbel

De partijen moeten volgens Buma ‘verder zoeken naar brede steun in beide Kamers’. Dat kan zowel in ‘structurele’ als in ‘incidentele’ vorm. Buma: ‘De ervaring leert dat steun voor hogere uitgaven eenvoudiger wordt gevonden dan steun voor dekking daarvan.’

Buma benadrukt dat ‘formeren een proces is van geven en nemen en van anderen wat gunnen’. Hij hoopt dat partijen uit de ‘campagnestand’ komen, zei hij op zijn persconferentie.

EW’s visie: Partijen moeten nu laten zien wat ‘geven en nemen’ betekent

Door: Victor Pak, redacteur Politiek

Met de keuze voor een minderheidskabinet geeft informateur Buma een nieuwe wending aan de formatie. Donderdag 4 december constateerde hij nog dat ook voor een minderheidsvariant onvoldoende steun was. Na een weekend bellen blijkt zo’n variant er toch te kunnen komen.

De keuze voor D66, VVD en CDA lag voor de hand. Alle drie willen migratie aanpakken, meer huizen bouwen, het vestigingsklimaat verbeteren, investeren in defensie, maar ook de overheidsfinanciën in toom houden.

Formatie dreigde vast te lopen, tot Buma ingreep

Met Buma’s keuze blijft er vaart in de formatie zitten. Afgelopen week leek die vast te lopen, omdat de vorming van een meerderheidskabinet niet mogelijk bleek. Maandenlang daarover onderhandelen was een onaantrekkelijk vooruitzicht. Deze onrustige wereld vergt een daadkrachtig bestuur.

Op het eerste gezicht is een minderheidskabinet dat niet. Maar met 66 zetels kunnen D66, CDA en VVD wisselende meerderheden zoeken voor ambitieuze plannen. Zowel over links als over rechts en door het midden.

Zo is er op rechts steun voor streng asielbeleid. Op links kan er dan weer steun worden gezocht voor de stikstofaanpak, om zo de economie en woningbouw op gang te krijgen.

Minderheidskabinet ten val brengen, zou onverantwoordelijk zijn

Daarmee kan een minderheidskabinet recht doen aan de breed uiteenlopende wensen van de kiezers in dit land. Dat vraagt wel om behendigheid en vernuft van de beoogde coalitie én oppositie.

Alle partijen moeten beseffen dat kiezers wachten op een doorbraak, na de stilstand van de afgelopen jaren. Een minderheidskabinet ten val brengen omdat dat eenmaal makkelijk gaat, zou het toppunt van onverantwoordelijkheid zijn.

Wie zegt wat over de kabinetsformatie?

Volgens GroenLinks-PvdA-leider Jesse Klaver ‘beloont’ Buma de VVD ‘voor blokkeergedrag’. Een minderheidskabinet vindt hij ‘een heel riskant experiment’.
VVD-leider Dilan Yeşilgöz noemt het een ‘tussenstap’ om met zijn drieën verder te gaan praten. Over het formatiestuk dat D66 en CDA vorige week presenteerden, staan ‘keuzes waar ik heel anders naar kijk’, zei ze toen.
D66-leider Rob Jetten hoopt nu dat ‘we zo snel mogelijk een ambitieus kabinet op het bordes hebben staan’.
CDA-leider Henri Bontenbal is voorzichtiger. ‘Ik wil waken voor te veel optimisme, we zitten nog midden in het proces. Je hebt pas een kabinet als het er echt staat.’

Is een minderheidskabinet met D66, VVD en CDA écht haalbaar?

Victor Pak

In dit artikel