De feiten: D66 en CDA presenteren complexe kilometerheffing, zwijgen over de wegenbelasting
Bron: ANP, CDA, D66D66 en het CDA willen dat het nieuwe kabinet een kilometerheffing invoert waarbij automobilisten betalen ‘naar gebruik, plaats en tijd’. Volgens beide partijen is zo’n systeem noodzakelijk omdat de overstap op elektrisch rijden inkomsten uit brandstofaccijnzen laat dalen.
Lees ook: Wegenbelasting op de schop: dit zijn de opties
Volgens de partijen zorgen de hervormingen in de autobelastingen ervoor dat regio’s waar weinig OV is en waar mensen langere afstanden moeten afleggen, worden ontzien.
Verandering rekeningrijden technisch complexer dan voorzien
De partijen kiezen voor een technisch complexer model dan eerder voorzien.
In Rutte IV werd nog gesproken over een eenvoudiger variant, zonder differentiatie naar plaats en tijd, waarbij automobilisten hun gereden kilometers via de belastingaangifte konden opgeven.
Wegenbelasting onbenoemd
Naast de kilometerheffing willen D66 en CDA het belasting- en toeslagenstelsel versimpelen door inkomensafhankelijke regelingen te schrappen en ‘ondoelmatige fiscale regelingen’ af te bouwen.
Het akkoord benadrukt dat het huidige fiscale systeem te ingewikkeld is geworden en dat lasten eerlijker moeten worden verdeeld. ‘We hervormen de autobelastingen passend bij de overstap naar elektrisch rijden en voeren het systeem van betalen naar gebruik, plaats en tijd in.’
Over een verandering in de wegenbelasting wordt nog niets gezegd.
Wel investeringen in laadinfrastructuur
Verder kondigen de partijen investeringen aan in laadinfrastructuur en maatregelen om elektrisch rijden aantrekkelijk te houden.
Ook moeten deelauto’s, fietsen en openbaar vervoer een grotere rol krijgen. Andere partijen zijn uitgenodigd om mee te denken over het akkoord.
Wie zegt wat over rekeningrijden en wegenbelasting?
Bron: RAI Vereninging, CDA, D66, X- ‘We hervormen de autobelastingen, zodat niet voor bezit maar voor gebruik wordt betaald. Daarbij ontzien we regio’s waar weinig OV is en mensen langere afstanden moeten afleggen,’ aldus CDA en D66 in hun gezamenlijke akkoord.
- ‘Een kilometerheffing is eerlijker omdat de automobilist zelf bepaalt hoeveel hij betaalt,’ zei woordvoerder van de RAI Vereniging Abe Brandsma (41) eerder tegen EW. De belangenbehartiger van fabrikanten en importeurs vindt dat een kilometerheffing goed aansluit bij de vier pijlers van het belastingstelsel: rechtvaardigheid, uitvoerbaarheid, stabiliteit en duurzaamheid.
- Volgens branchevereniging BOVAG moet vooral worden onderzocht welke bredere voordelen een kilometerheffing kan bieden. ‘Denk bijvoorbeeld aan een verlaging van accijnzen in ruil voor een gebruiksafhankelijke heffing voor brandstofauto’s, om tanken over de grens tegen te gaan. Of aan een bijtelling die afhangt van de werkelijke kilometers, in plaats van het huidige binaire criterium van 500 kilometer privégebruik,’ zei BOVAG-woordvoerder Paul de Waal (60) eerder tegen EW.
- De PVV is niet zo blij met de plannen van D66 en het CDA. ‘Dit plan is een ramp voor Nederland,’ schrijft Geert Wilders op X. In zijn bericht noemt hij de invoering van rekeningrijden als een van de voorbeelden van wat volgens hem misgaat.
- ‘Betalen per kilometer biedt een toekomstbestendig fiscaal raamwerk, waarmee impopulaire maatregelen zoals een pseudo-eindheffing voor niet-elektrische zakelijke auto’s (gepland voor 2027) misschien niet nodig zijn,’ schrijft FD-columnist Rico Luman.
- ‘Een databank die weet wanneer je naar je werk rijdt, bij welke sportclub je stopt en welke vrienden je bezoekt, is een recept voor datalekken en misbruik’, schrijft mobiliteitsexpert Carlo van de Weijer in een ingezonden opinie in het FD.
EW's visie: Rekeningrijden voorbode grote verandering in wegenbelastingen
Door: Robert Smid, redacteur AutomotiveRekeningrijden stond jarenlang in de ijskast, maar D66 en het CDA zetten nu een eerste stap naar een grondige hervorming van het autobelastingsysteem.
Veranderingen in de wegenbelasting en andere autobelastingen zijn onvermijdelijk. Brancheverenigingen noemen een kilometerheffing nu de enige eerlijke optie om opbrengsten uit autobelastingen te garanderen.
Door elektrificatie komt er minder geld binnen uit onder meer accijns. Maar dat is niet alles: wie één element beweegt, moet ook een ander onderdeel verplaatsen. En precies daar loopt de politiek al jaren vast.
Wat gaat er mis met de wegenbelasting?
Dat de huidige wegenbelasting – de motorrijtuigenbelasting (mrb) – vastloopt, is geen geheim. Naarmate het wagenpark verder elektrificeert, kan er niet meer op de oude manier eerlijk belasting worden geheven.
Elektrische auto’s zijn zwaarder dan brandstofauto’s, en daarom nu nog vrijgesteld van wegenbelasting. Dat is op korte termijn sympathiek en helpt de elektrificatie op gang, maar op lange termijn is dat ook onhoudbaar.
Lees ook: Wegenbelasting op de schop: dit zijn de nieuwe plannen
Betalen op basis van grootte auto
Er liggen voorstellen om de motorrijtuigenbelasting niet langer op gewicht te baseren, maar op de lengte en hoogte van auto’s. Ook daarover zal het komende kabinet een beslissing moeten nemen.
Dat de wegenbelasting niet expliciet wordt genoemd in de plannen van D66 en het CDA kan een politieke afweging zijn: rekeningrijden alleen al is voor veel partijen en Nederlanders een schok.
Maar het feit dat de wegenbelasting nu even buiten beeld blijft, verandert niet dat ook die aangepakt moet worden. Sterker nog, het hele autobelastingstelsel moet opnieuw worden ontworpen.
Rekeningrijden als noodzakelijke stap
Met rekeningrijden zetten D66 en het CDA een eerste stap richting een eerlijkere belasting naar gebruik. Dat kan minder files en stabielere inkomsten als resultaat hebben.
Het is bovendien het systeem waar vrijwel alle brancheverenigingen inmiddels van overtuigd zijn. In een sector die in hoog tempo verandert, is dat verfrissend.
Lees ook: Akkoord D66-CDA: ‘Stevige keuzes’ over rekeningrijden en hypotheekrenteaftrek | Analyse
Links is voor, rechts is tegen
Politiek ligt het anders. GroenLinks-PvdA, Volt, PvdD en ChristenUnie willen varianten van een kilometerheffing, gebaseerd op tijd, plaats of type voertuig. BBB, PVV, JA21, SP en FVD zijn tegen.
Voorstanders verwachten minder files en schonere lucht; tegenstanders vrezen hogere kosten voor forenzen en mensen in landelijke gebieden.
Lees ook: Zo denken politieke partijen over rekeningrijden – gaat u straks meer betalen?
Wegenbelasting, rekeningrijden en de VVD
En de VVD? De partij stond ooit open voor rekeningrijden, maar stelde zich de afgelopen jaren kritischer op. In het verkiezingsprogramma repte de partij met geen woord meer over de kilometerheffing. Wellicht was dat een strategische zet.
De komende onderhandelingen over verandering in autobelastingen kunnen zomaar bepalend worden voor coalitiedeelname.
Lees ook: D66 en VVD kunnen pragmatisch regeren, maar hoe gaat het ideologisch?
Dat er nu een grote verandering nodig is in het stelsel komt voort uit een situatie die door vorige kabinetten zelf is gecreëerd. Zij hebben de problemen rond wegenbelasting, rekeningrijden en diverse autobelastingen jarenlang vooruitgeschoven.
Rekeningrijden, wegenbelasting en optimisme
Toch is er reden voor optimisme. De plannen van D66 en het CDA laten zien dat er wél geluisterd wordt naar de brancheverenigingen in de autosector — iets wat het vorige kabinet compleet naliet, gezien hun keuze voor een pseudo-eindheffing voor werkgevers. Deze heffing stuit in de hele branche op onbegrip en frustratie.
Rekeningrijden is geen eindpunt, maar een begin. Hoe langer echte keuzes worden uitgesteld, hoe groter het probleem wordt dat straks alsnog moet worden aangepakt.