De verkiezingsprogramma’s van PVV en GroenLinks-PvdA vertonen gelijkenissen. Beide partijen willen de wooncrisis te lijf met politiek theater, schrijft Maarten de Gruyter.
Uit de recent bekendgemaakte verkiezingsprogramma’s werd maar weer eens duidelijk dat de PVV en GroenLinks-PvdA zielsverwanten zijn. Okay, afgezien van de overduidelijke verschillen in hun migratieparagraaf.
Hun plannen voor woningbouw vertonen gelijkenissen: populistische platitudes, antimarktsentiment en onrealistische huurbeloftes.
Dat de woningmarkt al vele jaren onder totale regie van de lokale overheden staat, heeft geresulteerd in een steeds groter woningtekort. Het is daarom verbazingwekkend dat de populistische partijen en hun bestuurders ongestraft kunnen blijven verkondigen dat de oorzaak bij de marktpartijen ligt.
Een diepgeworteld wantrouwen jegens vastgoedpartijen zorgt er blijkbaar voor dat dit frame succesvol blijft.
Woningbouw koppelen aan paradepaardjes
Twee plannen van beide partijen deden mijn wenkbrauwen extra fronsen.
Woningbouw op regionale vliegvelden is de vondst van de socialisten, en bij de PVV moet het Media Park in Hilversum wijken voor nieuwbouwwoningen.
Frans Timmermans en Geert Wilders weten natuurlijk dat de wooncrisis topic nummer 1 is bij de kiezers. Het koppelen van woningbouw aan een paradepaardje van hun partij moet hen briljant hebben geleken. Twee vliegen in één klap.
Het PVV-plan verbaast niet, maar het is totaal irreëel: het koppelen van de afkeer van de publieke omroepen aan het oplossen van de wooncrisis. Origineel is het wel.
Dan is de koppeling met het opheffen van regionale vliegvelden, wat GroenLinks-PvdA voorstelt, nog enigszins logischer. Je kunt het ermee oneens zijn, maar het idee is niet nieuw. En het is een valide discussie, al was het maar vanwege de twijfelachtige toegevoegde economische waarde van regionale vliegvelden.
Vliegvelden ombouwen lost wooncrisis niet op
De doorlooptijd van grote woningbouwprojecten is tien jaar. Hoewel het in theorie veel sneller kan, is dit inmiddels bij veel overheden de informeel geaccepteerde tijdspanne. En van ingewikkelde trajecten is de doorlooptijd nog veel langer.
Meerstad in Groningen, een nieuwe wijk die plaats zou moeten bieden aan meer dan zesduizend huishoudens, is al meer dan twintig jaar in ontwikkeling en verre van afgerond. Of neem Leidsche Rijn, een nieuwe stadswijk in het hart van ons land: de voltooiing ervan duurde ruim twintig jaar.
Kortom: grootschalige woningbouw en gebiedsontwikkelingen duren lang, heel lang. Het behoeft weinig inlevingsvermogen of kennis om je voor te stellen dat een ontwikkeling op een bestaand en functionerend vliegveld of bedrijvenpark nog vele malen lastiger zal zijn.
Voordat zo’n vliegveld is opgeruimd en de vergunningen binnen zijn, zijn we alweer jaren verder.
Dit wil geenszins zeggen dat je als politieke partij dit vergezicht niet mag hebben. Maar het is natuurlijk niet de oplossing van een crisis waarbij snelheid van cruciaal belang is.
Het is totale volksverlakkerij om in een verkiezingsprogramma te insinueren dat we de bouwopgave van nu kunnen oplossen met plannen die pas over decennia woningen opleveren.
Nieuwbouw regionale vliegvelden is onrendabel
Een minstens zo belangrijke vraag: zijn deze woningbouwplannen wel financieel haalbaar? In een interview met het AD noemde Frans Timmermans Maastricht Airport als voorbeeld van een regionaal vliegveld dat plaats moet maken voor woningen. Volgens de socialistische voorman is daarna Groningen aan de beurt.
In Nederland zijn de realisatiekosten van een woning momenteel circa 5.000 euro per vierkante meter. (Let wel, dit geldt niet voor een stad als Amsterdam, waar de gemeente tot wel 5.000 euro per meter aan erfpacht rekent en op deze manier de realisatiekosten van een vrijesectorwoning naar 10.000 euro per meter stuwt.)
De gemiddelde prijzen per vierkante meter voor bestaande woningen zijn in zowel Limburg als Groningen ruim onder deze realisatiekosten. In de regio rond Maastricht Airport is er ruim aanbod aan woningen met meterprijzen van circa 2.500 euro.
Ergo, er is in deze regio’s feitelijk geen tekort. En mensen, corporaties en beleggers zullen er niet gaan investeren in nieuwbouw op grote schaal. Er is simpelweg geen vraag.
Woonplannen zijn kiezersbedrog
De fantasierijke plannen van deze twee partijen, waarbij ze hun afkeer van het één (publieke omroepen en luchtvaart) koppelen aan de oplossing van een voor velen zeer tastbare crisis, zijn slechts populistisch theater.
Politici weten dat ze onrealistisch zijn, maar lanceren ze toch schaamteloos, om kiezers te paaien.