Gelekte NCTV-nota: Erdogan steunt salafisme in Nederland

Een vertrouwelijke nota van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) is gelekt. HP/De Tijd wist de hand te leggen op de nota die onder meer waarschuwt voor Turkse promotie van het salafisme en een verband legt tussen ‘anti-westerse’ taal van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan en de aanslag in Utrecht in 2019. Vier vragen en antwoorden over de nota.

1. Wat staat er in de nota?

De interne nota ‘Ontwikkeling van het salafisme onder Turken – de invloed in Nederland’ waarschuwt voor de koers van de Turkse president Erdogan. Hij zou een bewuste ‘islamiseringsstrategie’ uitvoeren die steun geeft aan salafistische en zelfs jihadistische organisaties. Die islamitische stromingen zijn erop uit de sharia, streng islamitische wetgeving, in te voeren.

Binnen Turkse gemeenschappen in Nederland zou een hang naar die orthodoxe naleving van de islam ontstaan. Tussen Turkse organisaties in Nederland zouden ‘sterke banden’ zijn met Turkse salafistische organisaties. Op Facebook-pagina’s gericht op Nederlandse jongeren plaatsen die Turkse organisaties antiwesterse of antisemitische berichten en wordt het jihadisme aangeprezen.

Ook wordt de aanslag op een tram in Utrecht, waarbij vier doden vielen, gelinkt president Erdogan. Dader Gökman Tanis zou geïnspireerd zijn door Erdogan die repte van een oorlog tussen christenen en moslims.

De NCTV zou de nota willen gebruiken om gemeenten te waarschuwen voor de organisaties en de opkomst van het salafisme.

2. Hoe belangrijk is de nota?

In een reactie tegen HP/De Tijd zegt de NCTV dat de gelekte nota ‘nog niet analytisch voldragen’ is. De nota zou nog kunnen worden aangepast. De NCTV bepaalt uiteindelijk of de nota openbaar wordt, of alleen in vertrouwen wordt gedeeld.

De analyse wordt gedeeld met de inlichtingendiensten AIVD en MIVD en de betrokken ministeries. Vanuit de ministeries en diensten komt mogelijk nog kritiek op de visie van de NCTV, waarna die kan worden aangepast.

Op de gelekte nota komt ook al kritiek. Het salafisme zou helemaal niet bij Turkije passen, omdat dat een andere islamitische stroming zou zijn:

3. Wat weten we van Turkse invloed in Nederland?

Vorig jaar organiseerde een Tweede Kamercommissie een parlementaire enquête over de buitenlandse geldstromen naar Nederlandse moskeeën en islamitische organisaties. Daaruit bleek dat het salafisme dankzij die geldstromen wordt verspreid in Nederlandse moskeeën.

Turkije speelt een grote rol in dat onderzoek. Het Turkse ministerie voor Godsdienstzaken, Diyanet, heeft in Nederland zogenoemde Diyanet-moskeeën. Via die moskeeën probeert Turkije Nederlanders met een Turkse achtergrond te beïnvloeden. Zo wordt hun wijsgemaakt dat zij in een land wonen dat een vijand is van Turkije. De imams van alle Diyanet-moskeeën in Nederland zijn in dienst van de Turkse overheid.

‘De invloed van de Turkse overheid leidt tot sociale druk en intimidatie in Nederland,’ schreef de commissie. ‘Groeperingen als de Koerden, Armeniërs, alevieten en Gülensympathisanten zijn daar het slachtoffer van.’

4. Hoe reageren politici?

De politiek reageert verbolgen op de gelekte nota. Verschillende partijen dienden maandag 15 februari Kamervragen in en PVV-leider Geert Wilders en Kamerlid Femke Merel van Kooten-Arissen willen dat er een debat over de nota komt. Daarvoor moet de Tweede Kamer terugkomen van het verkiezingsreces.

VVD-Kamerleden Dilan Yesilgöz-Zegerius en Bente Bekker dienden ook Kamervragen in. Volgens Yesilgöz-Zegerius is de gelekte nota niet heel verrassend. Op Twitter schrijft de VVD’er dat de relatie met Turkije belangrijk is, maar de nationale veiligheid vooropstaat.

Daarin krijgt Yesilgöz-Zegerius bijval van SP’er Sadet Karabulut die de analyse niet nieuw noemt. Zij wil dat de nota naar de Kamer wordt gestuurd. Ook Wilders wil dat de nota naar de Kamer wordt gestuurd.

Of de Tweede Kamer terugkomt van reces om te debatteren over de nota is nog onduidelijk. Dertig Kamerleden moeten de oproep van Wilders en Van Kooten-Arissen steunen.