In Hong Kong zijn woensdag rellen uitgebroken bij het parlement. Inwoners van het eiland zijn woedend wegens een uitleveringswet die het parlement wil aannemen. Door die wet kunnen inwoners van Hong Kong ook aan China worden uitgeleverd als zij verdachte zijn van een misdrijf.
Afgelopen weekend waren er ook massale protesten tegen de wet in Hong Kong. Volgens organisatoren gingen toen ruim een miljoen mensen de straat op. Het eiland telt in totaal iets meer dan zeven miljoen bewoners. Veel inwoners van de voormalige Britse kolonie zien de wet als een nieuwe stap van Chinese inmenging in het eigen bestuur van het eiland.
Meer achtergrond bij dit onderwerp: Ook na verkiezingen blijft Hong Kong verbonden met Beijing
Sneller uitgeleverd aan China
De wet zorgt ervoor dat Hong Kong mensen kan uitleveren die gezocht worden in landen waar Hong Kong geen formeel uitleveringsverdrag mee heeft. Het vasteland van China is een van die plaatsen waar Hong Kong geen verdrag mee heeft.
Volgens inwoners bedreigt de uitleveringswet de rechtstaat van Hong Kong. Zij vrezen sneller te worden uitgeleverd aan het rechtssysteem van het Chinese vasteland waar de rechtspraak door de Chinese communistische partij wordt beïnvloed.
Een van de grootste criticasters van de wet maakte ondervond zelf de harde hand van het Chinese rechtssysteem. Lam Wing-Kee werd twee jaar geleden ontvoerd door China en vijf maanden in een isoleercel vastgehouden. De boekhandelaar verkocht in Hong Kong boeken die kritiek leverden op het regime in Beijing. Volgens hem is er straks geen bescherming meer voor mensen zoals hij. Inmiddels is hij gevlucht naar Taiwan.
Voormalig kolonie
Hong Kong werd in 1997 weer onderdeel van China nadat het meer dan honderd jaar onderdeel was van het Verenigd Koninkrijk. Bij de overdracht van het eiland beloofde China dat het eiland een grote mate van eigen bestuur mocht voeren. Ook de rechtspraak en economie werden met rust gelaten door China.
Lees ook deze column van Robbert de Witt: Achter China’s glanzende façade zwaait de stok
Daarom kennen inwoners van Hong Kong onder het mom van ‘één land, twee vormen van bestuur’ meer vrijheden dan inwoners van het vasteland van China. Dankzij die vrijheden kan er zo massaal gedemonstreerd worden tegen de uitleveringswet.
Einde van speciale status
De vrijheden die Hong Kong kenmerken, lijken op zijn einde te lopen. De afspraken die zijn gemaakt bij de machtsoverdracht van het eiland lopen nog tot 2047. Daarna verliest het de status als ‘speciale regio’ van China.
Maar China lijkt niet meer te willen wachten tot 2047. Begin van dit jaar werden de initiatiefnemers van een groot protest in 2014 veroordeeld tot gevangenisstraffen wegens het verstoren van de openbare orde.
Ook dat protest draaide om de inmenging van China in Hong Kong. De ‘gele parapluprotesten’ braken uit nadat China zich in het verkiezingsproces van Hong Kong bemoeide. China wilde voortaan de kandidaten voor de hoogste bestuurlijke positie keuren voordat zij verkiesbaar zijn. Tachtig dagen lang werd er geprotesteerd, maar uiteindelijk kreeg China toch zijn zin.
Of China ook bij deze uitleveringswet Hong Kong zijn wil op kan leggen is de vraag. Op 20 juni is de uiteindelijke stemming over het voorstel.