De impeachment-verhoren in Amerika gaan dinsdag de tweede week in. Een aantal belangrijke getuigen wordt onder ede bevraagd over mogelijke omkoping door president Donald Trump. Met de publieke verhoren is ook de strijd om de beeldvorming begonnen. Komt er een duidelijk antwoord op de cruciale vraag: heeft Trump iets gedaan waarvoor hij uit zijn ambt moet worden gezet?
De zaak draait om een zogenoemd ‘voor wat, hoort wat’-verzoek van Trump aan de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. De Amerikaanse president wilde de eerder toegezegde militaire hulpgoederen ter waarde van zo’n 350 miljoen euro pas vrijgeven als Zelensky publiekelijk een onderzoek zou aankondigen naar Joe Biden en zijn zoon Hunter. Joe Biden is mogelijk de Democratische tegenstander van Trump in de race om het presidentschap in 2020.
Ontslagen aanklager
Trump wilde dat onderzoek omdat Hunter Biden vanaf 2014 lid was van de raad van bestuur bij het Oekraïense energiebedrijf Burisma. Dat bedrijf raakte verwikkeld in een corruptieonderzoek. Hunters vader Joe Biden was toen als vicepresident van de Verenigde Staten verantwoordelijk voor het Amerikaanse Oekraïnebeleid.
De hoofdaanklager van Oekraïne deed in 2015 onderzoek naar belastingontduiking door Burisma. Die hoofdaanklager werd een jaar later ontslagen, nadat onder meer Joe Biden daarom had gevraagd. De aanklager was corrupt, volgens Biden. Ook de Europese Unie vroeg om het ontslag.
Volgens Donald Trump eiste Joe Biden het ontslag van de aanklager om het onderzoek naar Burisma te dwarsbomen, maar bewijs voor Trumps beschuldiging is er niet. De ontslagen aanklager zei in september dat hij geen aanwijzingen had dat Hunter Biden de wet overtrad. Het bedrijf trof uiteindelijk een schikking wegens belastingontwijking.
Berucht telefoongesprek
Trumps verzoek aan Zelensky om onderzoek te doen naar Biden vormt nu het hart van het impeachment-onderzoek. Een CIA-medewerker deelde er anoniem zijn zorgen over dat Trump om een ‘quid pro quo’ (Latijn voor ‘voor wat, hoort wat’) zou hebben gevraagd. In dat gesprek vroeg Trump aan Zelensky om onderzoek te doen naar de mogelijk corrupte handelingen van Biden en zijn zoon.
Volgens Trump is er helemaal geen sprake van omkoping en is hij opnieuw slachtoffer van een heksenjacht. Toch overweegt de president om schriftelijk te getuigen in het proces. De president heeft al grote moeite om zich niet met de verhoren te bemoeien. Die worden afgenomen door een speciale commissie van leden van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden.
Afgelopen vrijdag zette Trump een bericht op Twitter over de door hem ontslagen Amerikaanse ambassadrice in Oekraïne terwijl zij aan het getuigen was. Trump schreef dat overal waar de ambassadrice werkt, chaos volgt.
Everywhere Marie Yovanovitch went turned bad. She started off in Somalia, how did that go? Then fast forward to Ukraine, where the new Ukrainian President spoke unfavorably about her in my second phone call with him. It is a U.S. President’s absolute right to appoint ambassadors.
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) November 15, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De ambassadrice werd direct om een reactie gevraagd. Zij zei de tweet ‘erg intimiderend’ te vinden. Intimidatie van getuigen in het onderzoek kan meewegen bij de beslissing om te pleiten voor Trumps afzetting.
Strijd om de publieke opinie
Volgens de Democraten ging Trump niet alleen met de tweet, maar ook met het verzoek aan de Oekraïense president zijn boekje te buiten. Hij zou een buitenlands staatshoofd hebben afgeperst in ruil voor belastende informatie over een politieke concurrent. Volgens de Democraten kan dat niet. Republikeinen vinden dat de zaak wordt opgeblazen: zij ontkennen dat de gunst is verleend, en wijzen erop dat de hulpgoederen in september alsnog naar Oekraïne kwamen.
Impeachment Trump? Voorbarig en disproportioneel, schreef Bram Boxhoorn
De komende week komen nieuwe getuigen aan het woord. Dinsdag wordt Kurt Volker gehoord. Volker was speciaal gezant van Amerika in Oekraïne en speelde een grote rol in het Oekraïnebeleid van president Trump. Volker had veel contact met een andere sleutelfiguur die woensdag wordt gehoord, Gordon Sondland, de Amerikaanse ambassadeur bij de Europese Unie.
Sondland onderhield zowel nauw contact met president Trump en zijn staf als met de Amerikaanse ambassade in Oekraïne. Hij ontkende in een eerdere verklaring dat er sprake was van een ‘voor wat, hoort wat’-verzoek, maar hij kwam daar recent op terug.
Democraten hopen dat Volker en Sondland de omkoping door Trump expliciet kunnen maken. Zonder getuige, die de beschuldigingen concreet maakt, hebben de Democraten geen kans om de gewone Amerikaan ervan te overtuigen dat Trump de regels heeft overtreden en daarom dient te worden afgezet.