Massaprotesten in Iran tegen regime: ‘Amerika is niet onze vijand’

Nadat Iran heeft toegegeven vlucht PS752 met een raket uit de lucht te hebben geschoten, gingen duizenden Iraniërs in Teheran protesteren tegen het islamitische regime. De demonstranten zijn woedend op president Hassan Rouhani en ayatollah Ali Khamenei, die Amerika en Israël als de grote vijand afschilderen. De Amerikaanse president Donald Trump steunt de protesten, die hardhandig worden neergeslagen. In Nederland gingen juist demonstranten vóór het regime de straat op.

De demonstraties in Iran ontstonden tijdens herdenkingen voor de inzittenden van de vlucht PS752 van Ukrainian International Airlines, die in de nacht van woensdag op donderdag werd neergeschoten. Zaterdag 11 januari erkende de Islamitische Revolutionaire Garde (IRGC), die in eerste instantie elke betrokkenheid ontkende, dat het ging om een ‘menselijke fout’.

Herdenkingsbijeenkomsten omgeslagen in anti-regeringsprotesten

Bij de Amirkabir Universiteit, de technische universiteit van Teheran, verzamelde zich zaterdag een menigte om eer te betonen aan de 176 slachtoffers, maar al snel sloeg de bijeenkomst om in anti-regeringsprotesten.

Ook de Britse ambassadeur Rob Macaire was zaterdag bij een van de herdenkingsbijeenkomsten, en werd gearresteerd. In een verklaring op Twitter schrijft Macaire dat hij aanwezig was om respect te betuigen aan de slachtoffers, onder wie enkele Britten, maar vertrok toen de leuzen tegen het regime begonnen. ‘Het arresteren van diplomaten is uiteraard illegaal, in alle landen,’ schreef Macaire kort na zijn vrijlating op Twitter. Als reactie demonstreerden Iraniërs die het regime steunen bij de Britse ambassade. Het Verenigd Koninkrijk riep juist de Iraanse ambassadeur in Londen ter verantwoording.

De anti-regeringsdemonstranten lieten zich allerminst van de wijs brengen door de arrestatie van de Britse ambassadeur. In Teheran en in steden als Semnan, Isfahan en Shiraz stroomden de straten vol met duizenden betogers. ‘Ze liegen dat Amerika de vijand is, onze vijand is gewoon hier,’ ‘Wij willen de islamitische republiek niet,’ ‘Reza sjah, God zegene je ziel,’ ‘Soleimani is een moordenaar, zijn leider een verrader’ en ‘Khamenei, schaam je’ waren veelgehoorde leuzen. Opvallend is ook dat posters van Qassem Soleimani, de door het Amerikaanse leger gedode terreurleider van de IRGC, werden verscheurd, in brand gestoken of naar beneden gehaald. Ook beeltenissen van ayatollah Khamenei worden verscheurd en op straat gegooid, waar auto’s en motoren er overheen rijden.

Studenten in Teheran weigeren over vlaggen Amerika en Israël te lopen

Het meest bijzondere beeld van de demonstraties in Iran ging afgelopen weekeinde viraal op Twitter. Bij de Shahid Beheshti Universiteit in Teheran zijn de vlaggen van de Verenigde Staten en Israël – respectievelijk de grote en de kleine satan volgens het Iraanse regime – op de grond gelegd, maar buiten een handvol hardliners doen de studenten hun best om vooral niet over de vlaggen te lopen. Het is in de islamitische wereld gebruikelijk om als teken van verzet en/of haat op de vlag van een ander land te gaan staan of die te verbranden.

Vooral de afgelopen nacht, van zondag 12 januari op maandag 13 januari, reageerden de veiligheidstroepen van de Iraanse regering hardhandig op de demonstranten. De oproerpolitie zette traangas in tegen de menigtes, maar volgens diverse beelden op sociale media gebruikte ze ook kogels. Op sociale media circuleren beelden van gewonden en plassen bloed in de straten van Teheran, onder meer van de Saudische zender Al Arabiya. Of al deze beelden actueel zijn en daadwerkelijk in Iran zijn gemaakt, dat is niet met zekerheid vast te stellen. Persbureau Reuters meldt wel dat pistoolschoten zijn gehoord tijdens de betogingen.

Trump maant Iraanse leiders: ‘Dood je demonstranten niet’

Gezien de vermoedelijk minstens 1.500 doden en vele duizenden gewonden die in november vielen bij het neerslaan van de anti-regeringsdemonstraties in Iran, is het aannemelijk dat het regime in Teheran ook nu weer hardhandig optreedt. De Amerikaanse president Donald Trump, die in het Farsi steun heeft betuigd aan ‘het dappere en lijdende Iraanse volk’, roept het regime van de islamitische republiek op de betogers niet te doden of vast te zetten. ‘Aan de leiders van Iran – dood je demonstranten niet!’ twittert hij in hoofdletters:

Later wijdde Trump nog een tweet aan de situatie in Iran. Hij refereert aan een gesprek met zijn Nationale Veiligheidsadviseur, die heeft gezegd dat Iran wordt ‘verstikt’ door de economische sancties – het Witte Huis legde Iran vorige week nieuwe op – en de protesten. Volgens de adviseur zou dat Iran dwingen om te onderhandelen, maar Trump maakt dat naar eigen zeggen niets uit. ‘Het is volledig aan hen [Iran], maar geen nucleaire wapens en geen demonstranten doden,’ herhaalde de Amerikaanse boodschap zijn belangrijkste verzoek aan Teheran.

Iraanse politie: we schieten niet op demonstranten

De politie reageert ontkennend op suggesties dat agenten het vuur hebben geopend op demonstrerende burgers. ‘Tijdens protesten heeft de politie beslist niet geschoten,’ zei Hossein Rahimi, chef van de politie in Teheran maandag op de website van de Iraanse staatstelevisie. ‘Agenten van de hoofdstedelijke politie hadden opdracht gekregen zich terughoudend op te stellen.’

Iraanse staatsmedia als Fars News en persbureau IRNA reppen met geen woord over de demonstraties tegen het regime. Wel citeert Fars de Iraanse vicepresident Eshaq Jahangiri, die zegt dat de liquidatie van Soleimani de bevolking van Iran heeft verenigd: ‘De haat van de Iraanse natie voor de Amerikanen is toegenomen.’

Pro-regimedemonstratie Den Haag: ‘Weg met Amerika’

De haat tegen de Verenigde Staten en de steun aan het Iraanse regime waren zondag ook te zien in Den Haag. Een groepje van enkele tientallen demonstranten – mannen en vrouwen gescheiden – trok naar het Vredespaleis, waar werd gezwaaid met Iraanse, maar ook Iraakse, Palestijnse, Duitse en Nederlandse vlaggen. Velen hadden beeltenissen van Soleimani, de ayatollahs Khomeini en Khamenei bij zich, inclusief een niet mis te verstane boodschap aan Israël:

https://twitter.com/BobHGL/status/1216361792936513536

De demonstranten riepen onder meer ‘Weg met Amerika,’ ‘Weg met Trump,’ ‘Weg uit Irak,’ ‘Wij zijn voor vrede’ en ‘Weg met Israël’. Ook sloegen mannen verkleed als politieagenten een ‘gevangene’ met een Trump-masker in de boeien en voerden ze hem af:

https://twitter.com/BobHGL/status/1216369104745050113

SP en GroenLinks demonstreren in Amsterdam tegen ‘oorlog met Iran’

Zaterdag was ook een demonstratie in Amsterdam. Op het Spui kwam een groep van ongeveer honderd activisten en diverse linkse politici samen om te protesteren tegen oorlog met Iran. Onder de actievoerders waren Tweede Kamerlid Sadet Karabulut (SP), de fractievoorzitter van GroenLinks Amsterdam Femke Roosma en leden van de SP-jongerenorganisatie ROOD.

Zij riepen minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) op ‘de aanval van de VS op Iran’ te veroordelen, geen Nederlands marineschip naar Perzische Golf te sturen, de Nederlandse troepen uit Irak terug te trekken en een wapenembargo in te stellen. Vooralsnog is Blok niet van plan het Nederlandse schip Zr. Ms. De Ruyter, dat eind januari zou moeten vertrekken naar de Straat van Hormuz, terug te trekken. Net als de andere lidstaten van de Europese Unie roept de minister veelvuldig op tot ‘de-escalatie’ en dialoog tussen de Verenigde Staten en Iran.