Het zou een ruime overwinning worden voor Joe Biden, zeiden de peilingen. Die zaten er opnieuw flink naast. Welke kiezers voelden zich, meer dan in 2016, aangetrokken door Donald Trump?
De verkiezingen van 2020 zijn uitgelopen op een déjà-vu. Net als in 2016 lieten de peilingen een grote voorsprong zien voor de Democratische kandidaat, in dit geval Joe Biden. Als het gemiddelde van de peilingen had geklopt, had Biden na het tellen van de stemmen meer dan 300 kiesmannen in zijn achterzak gehad. In plaats daarvan deed president Trump het beter dan verwacht in tal van staten en is het zo spannend dat het nog dagen duurt voor Amerika weet wie de volgende president is.
De vraag doemt op hoe de voorspellingen er zo naast konden zitten. Nationale exit polls, gebaseerd interviews met kiezers nadat ze het stemlokaal hebben verlaten of per telefoon als ze per post stemden, geven een inkijkje in welke groepen kiezers verrassend sterk uit de bus kwamen voor de Republikeinse kandidaat.
https://twitter.com/MattBruenig/status/1323825846365396992
Latino’s voor Trump
Een grote verschuiving, die Trump hielp aan overwinningen in Florida en Texas, is die van latino’s. In 2016 kreeg Trump 29 procent van de latino-stemmen. Vier jaar later ligt dat 3 procentpunten hoger. Onder latino-mannen deed hij het nog een stukje beter, met 36 procent van de stemmen.
Lees ook de blog van Constanteyn Roelofs: Voor conservatieve latino’s in Florida is Trump beschermheer Amerikaanse droom
Hetzelfde beeld komt naar voren bij het stemgedrag van Afro-Amerikanen. Trump verzamelde zo’n 12 procent van de zwarte stem, vier punten hoger dan in 2016. Van zwarte mannen zei 18 procent op Trump te hebben gestemd. De sociale onrust rond Black Lives Matter zou volgens het dominante frame de Democraten moeten helpen, maar het tegenovergestelde lijkt het geval.
Uit de exit poll komt naar voren dat 26 procent van niet-blanke Amerikanen op de president stemde. Dat klinkt misschien niet zo hoog, maar het is pure winst ten opzichte van de afgelopen verkiezingen. Sinds 1960 behaalde de Republikeinse kandidaat, destijds Richard Nixon, niet zo’n hoog percentage stemmen van minderheden.
Populair bij rijk Amerika
Vaak wordt gesteld dat een soort vergeten arbeidersklasse massaal achter Trump staat. Van de mensen die minder verdienen dan 50.000 dollar per jaar, stemde 41 procent op de president – hetzelfde percentage als in 2016. Dat is beter dan veel van zijn Republikeinse voorgangers, maar flink minder dan de 57 procent die voor Biden koos.
Trump kreeg daarentegen de meerderheid van de stemmen van Amerikanen met een inkomen van 100.000 dollar of meer – 54 procent tegen Bidens 43 procent. Het kan komen door Trumps belastingverlaging of Bidens belofte om de belastingen op de rijkeren flink te gaan verhogen… of allebei.
Er zijn ook groepen waar Trump steun kwijtraakte. Driekwart van de evangelische christenen, in 2016 een belangrijke steunpilaar van de president, geeft aan op Trump te hebben gestemd in 2020. Dat is veel, maar wel vijf procentpunten minder dan vier jaar geleden. Ook deed hij nog slechter bij jonge kiezers dan vier jaar geleden, wat destijds al een dieptepunt was. Iets meer dan een derde van kiezers onder de 29 jaar kozen voor Trump.
Boze moeders?
Lange tijd werd door peilingen voorspeld dat Amerikanen in de voorsteden massaal zouden weglopen bij Trump. Vooral gevaarlijk voor zijn kansen: ontevreden suburban moms. Uiteindelijk viel het met die exodus reuze mee. Trump won 48 procent van de stemmen in de voorsteden, twee procent minder dan in 2016. Van alle vrouwelijke stemmen kreeg hij 43 procent – een procentpunt hoger dan in zijn race tegen Hillary Clinton.
Terwijl er in cruciale swing states nog wordt doorgeteld, kunnen de Republikeinen en de Democraten al lessen leren. Trump verzamelde op landelijk niveau meer stemmen dan in 2016, en zelfs meer dan een bewierookt politicus als Barack Obama in 2008 en 2012. Het Trumpisme gaat nergens heen, ook niet als president Trump het qua aantal kiesmannen uiteindelijk moet afleggen tegen Biden.
Lees ook de reportage van Emile Kossen: De Republikeinse inhaalslag voor de latino-stem
Voor de Democraten is er werk aan de winkel. Latino’s lopen weg – de demografische groep waar al jarenlang over wordt gezegd dat ze het land steeds verder naar links zullen duwen. De zwarte stem viel opnieuw tegen. En Biden deed het weliswaar beter dan Clinton bij de blanke arbeidersklasse, maar een aanzienlijk deel koos voor een tweede maal voor de Republikeinen. Het wordt een balanceeract voor de partij om de kustelite te verenigen met de Amerikaan in het hartland.