Herfried Münkler: ‘Europa heeft kernwapens nodig’

Als de oorlog in Oekraïne (ooit) eindigt, zal de relatie tussen het Westen en Rusland nog lang ernstig beschadigd blijven. Komt het ooit nog goed? En hoe dan? EW vroeg vijf vooraanstaande experts naar de toekomstige relatie met Moskou. Herfried Münkler (71) is een Duitse Rusland-kenner en hoogleraar politieke theorie aan de Humboldt Universiteit in Berlijn.

‘Hoe de betrekkingen tussen West- en Centraal-Europa en Rusland zich in de komende tien tot twintig jaar ontwikkelen, is nauwelijks te voorspellen. Een bepalende rol zal spelen welke politieke structuur Rusland krijgt nadat Poetin afscheid van de macht neemt. Blijft alles bij het oude, en komt er alleen een nieuw gezicht aan de top? Of zal er sprake zijn van een regime change met een levendige burgermaatschappij en een rechtsstaat?

‘We kunnen er eerder op rekenen dat er na Poetin slechts een aantal personen wordt uitgewisseld, en de heersende klasse in Rusland Europa als vijandbeeld nodig heeft, voor steun van hun bevolking. Het langdurige effect van propaganda op televisie en school is dat concrete, kritische informatie niet bij het Russische publiek terechtkomt. Alleen het perspectief van de dictatoriale regering is mogelijk. Maar de massa’s worden niet gemobiliseerd, zoals in klassieke totalitaire regimes.