De feiten: Britse regering plaatst Palestine Action op terreurlijst
De activistische organisatie Palestine Action komt op de lijst van terreurorganisaties onder de zogeheten Terrorism Act. Op 2 juli stemde het Britse parlement in met een wetsvoorstel daartoe.
Met 385 stemmen voor en slechts 26 tegen nam Lagerhuis het voorstel aan. In het Hogerhuis bleef het wetsvoorstel ongewijzigd overeind.
Leden van Palestine Action probeerden het besluit nog aan te vechten bij de rechter, maar zonder succes. Sinds 9 juli staat Palestine Action op de terreurlijst.
Daarmee is het strafbaar om lid te zijn van deze groep, steun te betuigen of op enige manier ondersteuning te bieden. Wie dat toch doet, riskeert een gevangenisstraf tot maximaal veertien jaar.
Palestine Action is niet zo maar een protestgroep
Palestine Action – opgericht in het Verenigd Koninkrijk in 2020 – is geen pro-Palestijnse actiegroep zoals we die vaker zien. De organisatie staat bekend om felle, ontregelende acties die zich in het bijzonder richten op bedrijven en instellingen die volgens de groep ‘betrokken zijn bij Israëlische oorlogsmisdaden’.
Voornaamste doelwit is het Israëlische wapenbedrijf Elbit Systems, dat onder meer militaire drones, nachtkijkers en communicatietechnologie levert aan het Israëlische leger. Elbit Systems heeft diverse vestigingen in het Verenigd Koninkrijk.
In mei 2021 bezetten actievoerders zes dagen lang het kantoor van Elbit Systems in Leicester. Tien activisten werden gearresteerd en vervolgd.
In de jaren die volgden was Elbit herhaaldelijk doelwit: vestigingen werden bezet of beklad, apparatuur werd vernield en medewerkers werden gehinderd. Het leidde ertoe dat Elbit een vestiging in de Britse stad Oldham sloot.
Labour-regering is er klaar mee
Sinds 2021 voerde Palestine Action talloze acties uit. Voor Labour-minister Yvette Cooper (Binnenlandse Zaken) was de maat vol na een actie in juni van dit jaar, toen activisten van Palestine Action een vliegbasis van de Royal Air Force in Brize Norton binnendrongen. Daar bespoten ze twee militaire tankvliegtuigen met rode verf. Ook spoten ze verf in de motoren.
Palestine Action verdedigde de actie als een noodzakelijke vorm van verzet tegen wat het beschouwt als genocide in Gaza. De groep acht de Britse overheid medeplichtig aan Israëlische oorlogsmisdaden, vanwege de militaire samenwerking en wapenexport.
EWʼs visie: Palestine Action op terreurlijst gaat te ver
Door: Nard Lodewijk, redacteur Defensie en nationale veiligheidDe acties bij wapenfabrikant Elbit Systems, het bekladden van militaire installaties en het betreden van een Royal Air Force-basis: dat de regering-Starmer deze acties aangrijpt om Palestine Action op de terreurlijst te plaatsen, valt te begrijpen.
Zeker in tijden van verhoogde internationale spanningen en dreigingen, is het logisch dat de regering strenger wil optreden tegen organisaties die het veiligheidsapparaat proberen te ontregelen.
Toch schuurt het. Door Palestine Action in hetzelfde rijtje te plaatsen als Al-Qa’ida en IS, vervaagt een belangrijke grens. Hoewel de actiemethoden van de groep absoluut niet geweldloos zijn, geldt terrorisme in het algemeen als iets wezenlijk anders.
Misschien niet volgens de letter van de wet. Maar de daden van Palestine Action zijn wel degelijk anders dan die van andere groeperingen die het Verenigd Koninkrijk als terroristisch bestempelt.
In Nederland zou verbod ondenkbaar zijn
Het verbod roept fundamentele vragen op over de proportionaliteit. Ook al staat het Verenigd Koninkrijk al langer bekend om zijn harde optreden tegen protestbewegingen. Denk aan de arrestaties van Extinction Rebellion-activisten sinds de invoering van de Public Order Act in 2023.
De Public Order Act is illustratief voor het harde Britse beleid. Door die wet is jezelf vastmaken aan objecten en het blokkeren van wegen strafbaar. Demonstranten van Just Stop Oil zijn veroordeeld tot gevangenisstraffen van meerdere jaren. Dat is bijna ondenkbaar in Nederland.
Dat een minister van Binnenlandse Zaken met instemming van het parlement een organisatie op de terreurlijst kan plaatsen, is al helemaal niet mogelijk in Nederland. Hier is de scheiding der machten anders georganiseerd.
Het initiatief voor zo’n procedure ligt bij het Openbaar Ministerie, op basis van onderzoeken van de inlichtingendiensten. Politieke motieven alleen zijn in Nederland niet voldoende om een groep te kunnen verbieden.
Dat het Verenigd Koninkrijk een zero-tolerance-beleid wil voeren tegen ontregelende protestbewegingen, is een keuze. Maar tegenstanders wijzen er terecht op dat bestaande strafrechtelijke middelen al volstaan om individuele overtreders te vervolgen, wat na de actie op Brize Norton ook is gebeurd.
Daarnaast moet nog blijken of demonstranten van Palestine Action hun acties niet gewoon doorzetten onder een andere naam.
Wie zegt wat over Palestine Action?
- ‘Geweld en serieuze criminele acties hebben geen plek binnen legitiem protest,’ zei Yvette Cooper, minister van Binnenlandse Zaken.
- ‘De schijn van legitimiteit wordt weggehaald bij Palestine Action. Hun geldstroom wordt aangepakt, en we zorgen ervoor dat ze geen mensen meer kunnen rekruteren en radicaliseren om terroristische activiteiten in hun naam te begaan,’ zei onderminister Dan Jarvis (Veiligheid).
- Jarvis: ‘Het verbod heeft geen invloed op het demonstratierecht. Wie steun wil betuigen aan het lot van de Palestijnen, kan dat gewoon blijven doen zoals altijd. Wat we vandaag proberen te doen, is onze nationale veiligheid waarborgen.’
- ‘Vandaag was een belangrijke eerste stap in het terugbrengen van het gezond verstand in onze straten. We moeten nu afwachten of de regering de plaag van het antisemitisme zal blijven bestrijden,’ schreef The Telegraph begin deze maand.
- ‘We zijn ervan overtuigd dat dit onwettige besluit nietig zal worden verklaard. Het spuiten van verf en het verstoren van de activiteiten van een in het Verenigd Koninkrijk gevestigd Israëlisch bedrijf kan niet als terroristisch worden aangemerkt,’ zegt Palestine Action, verwijzend naar juristen.
- ‘Het verbod stelt protesteren en terrorisme gelijk aan elkaar’, stellen de belangenclubs Network for Police Monitoring en Haldane Society of Socialist Lawyers.
- ‘Acties waarbij bezit wordt vernield, maar waarbij niet de bedoeling is om mensen te verwonden of te doden, kunnen niet worden gezien als terrorisme,’ zeggen diverse VN-rapporteurs.
- ‘Het gebruik van contraterrorisme-wetgeving om Palestine Action te verbieden, is een groot misbruik van politieke macht en een angstaanjagende escalatie van deze overheid’, stelt de Britse tak van de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch. ‘Het idee dat niet-agressieve, niet-gewelddadige protestgroepen in hetzelfde rijtje kunnen worden gezet als IS en Al-Qa’ida is belachelijk en schept een zeer gevaarlijk precedent.’
Verdere verdieping: Veel arrestaties en steunbetuigingen van onder meer Roger Waters
Palestine Action is niet de enige organisatie die op 2 juli werd aangemerkt als terreurorganisatie. Ook de Maniacs Murder Cult (MMC) en de Russian Imperial Movement (RIM) belandden op de Britse terreurlijst, die nu 86 groepen telt.
De neonazistische MMC is vooral online actief en moedigt zijn aanhang aan tot geweld tegen mensen die niet binnen de extreem-rechtse ideologie passen. RIM is een etnonationalistische en white supremacist-beweging die zich inzet voor het stichten van een ‘nieuwe Russische staat’ in Europa.
Maar veruit de meeste consternatie ontstond over het verbod op Palestine Action. Op 12 juli gingen mensen in het hele land de straat op om hun steun te betuigen aan de actiegroep. Maar dat is door de nieuwe wetgeving verboden: wie openlijke steun of enige vorm van betrokkenheid bij de organisatie toont, begaat nu een strafbaar feit, waarop een gevangenisstraf tot veertien jaar staat.
Bij demonstraties in onder meer Londen, Manchester en Cardiff werden naar schatting zo’n tachtig mensen gearresteerd. De 83-jarige gepensioneerde priester Sue Parfitt werd verwijderd door de politie, die niet bevestigde dat zij ook is aangehouden. Online sprak Roger Waters, voormalig voorman van de band Pink Floyd, zich uit voor Palestine Action.
Hoewel de Labour-regering onder premier Keir Starmer in overgrote meerderheid achter het besluit staat, leidt het verbod op Palestine Action in de partij tot verdeeldheid.
Zo sprak parlementslid Zarah Sultana, voormalig lid van de Socialist Campaign Group, in het Lagerhuis: ‘Wij zijn allemaal Palestine Action.’ Die passage werd verwijderd uit de officiële verslagen. Aan de vooravond van de stemming over het verbod maakte Sultana bekend de partij te verlaten.
De harde lijn van de Labour-regering kan wel rekenen op instemming vanuit rechtse media en oppositiepartijen.
Op 21 juli zal Palestine Action het besluit nogmaals aanvechten bij de rechter.