Jammer dat Yeşilgöz al heeft beloofd dat ze geen minister wordt

05 april 2024Leestijd: 5 minuten
VVD-lijsttrekker Dilan Yeşilgöz reageert op de verkiezingsuitslag. Foto: Koen van Weel/ANP

De VVD-leider krijgt klappen en butsen, maar blijft stoer aan een ander soort VVD en kabinet werken. Martin Sommer hoopt wel op minder technocratie en ons-kent-ons.

Af en toe heb ik het gevoel dat ik de laatste Mohikaan ben die vindt dat dat kabinet van Wilders, Yeşilgöz, Omtzigt en Van der Plas er moet komen. Afgaand op Maurice de Hond denkt de meerderheid van het kiezersvolk er nog wel zo over. Maar in mijn zogeheten bubbel is het geschamper over Geert Wilders en het hoofdschudden over Dilan Yeşilgöz niet van de lucht. Het wordt niks en het is ongepast.

Ik herinner mijn vrienden er dan aan dat ze eensgezind waren over het vertrekkende kabinet, dat er naar hun smaak helemaal niks van had gebakken. Ook vonden ze toen nog dat het taboe op de PVV moest worden doorbroken. Anders zouden we tot in de eeuwigheid vastzitten aan moeizame kabinetten, met partijen die ­tegen heug en meug uiteindelijk toch steeds weer met hetzelfde beleid voor de dag komen.

Schuld van de media

Maar de actieve geheugens zijn nog slechter dan dat van Mark Rutte. En zodoende steken de oudbakken verklaringen voor de overwinning van Wilders hun kopjes alweer boven de grond. Die verklaringen luiden nooit dat de Nederlandse kiezer zelf de steven naar rechts heeft gewend, na decennia onmacht om het asielprobleem op te lossen.

Nee, de winst van Wilders is de schuld van de media, die hem hebben ‘genormaliseerd’ door prominente aandacht in de krant en op televisie. De politicoloog Léonie de Jonge maakt school met haar pleidooi voor een cordon sanitaire, en geeft als hoopvol voorbeeld Wallonië. Daar hebben ze geen last van populisten, als gevolg van een eensgezind njet van vakbond, pers en PS, de socialisten die er de lakens uitdelen.

Toevallig ken ik de vorige Belgische ambassadeur in Den Haag, Dirk Achten. Hij schreef een uitstekend boek over de vergelijking tussen België en Nederland, getiteld Ligt het aan ons?

Eerder was hij hoofdredacteur van de krant De Standaard, dus hij mag meepraten. Hij zei me dat in Charleroi en omstreken het cliëntelisme welig tiert: zonder partijkaart geen baan, geen uitkering of überhaupt ergens toegang. Cordon sanitaire is de nette bewoording voor de uitsluiting van iedereen die niet naar het pijpen danst van partijchef of vakbondskader. Wallonië is bepaald geen voorbeeld om na te streven.

Yeşilgöz is populaire zondebok

Achter het bepleite persverbod van politicoloog De Jonge gaat de opvatting schuil dat een vrije pers er klaarblijkelijk minder toe doet dan de verspreiding van de juiste opvatting. Als SBS 6 geen aandacht aan Wilders’ poezen Snoetje en Pluisje had besteed, zo begrijp ik De Jonge, dan was er ook geen asielprobleem geweest.

Na de pers is de zondebok VVD-leider Yeşilgöz. Had zij de deur dichtgehouden, dan waren de kiezers niet op het idee gekomen om PVV te stemmen. Een tweede verwijt luidt dat Yeşilgöz loog over het aantal nareizigers, dat het afgelopen jaar niet duizenden maar slechts een paar handen vol bedroeg. Met andere woorden, hetzelfde laken een pak: was er geen Yeşilgöz, dan was er ook geen asielprobleem.

Intussen moet het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) dag na dag boetes betalen, omdat het niet lukt het aantal asielzoekers in Ter Apel onder de tweeduizend te houden. De omstreden Spreidingswet helpt niet. Het Rijk betaalt wekelijks miljoenen euro’s omdat overal mensen in hotels worden ondergebracht. Leeuwarden brengt alweer een sporthal in gereedheid voor noodopvang. Maar Dilan Yeşilgöz heeft het gedaan.

Mijn stellige indruk is dat het Yeşilgöz niet wordt ­vergeven dat ze vrouw is, vluchteling daarnaast, en dat bovendien haar haar altijd goed zit. Ze krijgt volop ­klappen en butsen, wat erbij hoort voor een nieuwe ­partijleider, en ze blijft stoer overeind. Van de vier onder­handelaars is ze de meest stabiele, en dan is ze tegelijk ook nog minister, partijleider en onderhandelaar.

Weg bij de technocratie

Yeşilgöz moet de VVD weer op het oude spoor helpen, en voor de verwijten aan haar adres moet je in werkelijkheid bij Mark Rutte zijn. Die heeft van de VVD een soort D66-light gemaakt. Discussie is er gesmoord, het partijcongres vervangen door ondraaglijk lichte festivals.

De VVD kan alleen maar kleur krijgen door naar rechts te gaan, weg van Ruttes bekering tot de technocratie en wen-er-maar-aan-politiek. Dat laatste verklaart de PVV-stem, niet Yeşilgöz’ weigering om Wilders categorisch in de ban te doen.

Ondanks veel gekluns de afgelopen tijd vonden de regeerders-in-spe toch weer twee capabele informateurs bereid, die inzien dat het hart van de democratie bestaat uit het afwisselen van de macht. ­

Terugsturen kan best

CDA-zwaargewicht en topambtenaar Richard van Zwol weet qua ­migratie van hoed en rand. Van Zwol schreef een paar jaar geleden een kritisch advies over de breed gedeelde veronderstelling dat het bijna onmogelijk is om de zogeheten overlastgevende veiligelanders terug te sturen. Terugsturen kan best, maar dan moet je er wel serieus werk van maken, schreef Van Zwol.

Hij waarschuwde ook al voor de alleenreizende minderjarigen, die als vooruitgeschoven post ­dienen voor de vele (!) nareizigers. Van Zwol kan zegenrijk werk doen, mits hij eerst een pak aanschaft dat past.

Onlangs zat hij de gezaghebbende staatscommissie voor die rapporteerde dat Nederland zo veel immigranten absoluut niet kan dragen. Daarover zijn de vier formerende partijen het wel eens, al zullen ze het met allerlei lobby’s moeten stellen.

Gevecht tussen lobby’s

Peter Wennink van ASML kwam onmiddellijk na het verschijnen van het staatscommissie-rapport in het geweer voor de goudgerande regelingen voor zijn expats. Het demissionaire kabinet boog als een verzameling knipmessen voor dit demonstratieve gebrek aan maatschappelijke verantwoordelijkheidszin, aangedreven door aandeelhoudersbelang.

Eerder liet Wennink zich al kennen met zijn dreigementen en gesmaal over lui en provinciaals Nederland.

Je ziet nu al hoe het gevecht om de immigrant zal ­uitdraaien op een gevecht tussen lobby’s. De univer­siteiten klagen steen en been, omdat ze hun lucratieve buitenlandse studenten dreigen kwijt te raken. En vlak de asieladvocaten niet uit, met hun ­adresboekjes vol 06-nummers van journalisten.

Ook de lobbymacht wijst uit dat er hoognodig een ander soort kabinet moet komen, een kabinet van minder ons-kent-ons. Jammer dat Dilan Yeşilgöz al heeft beloofd dat ze geen minister wordt.