Echte innovatie wordt niet begrepen en gewaardeerd in Nederland, schrijft ondernemer Peter van Sabben. De overheid moet meer ruimte geven aan techondernemerschap.
Duurzaamheid, gezondheidszorg, woningnood, oorlog: thema’s die worden gezien als de urgentste uitdagingen voor Europa. Maar hoe zit het met onze afnemende concurrentiekracht? Met ons vestigingsklimaat en onze kijk op tech-ondernemers, innovatie en technologie?
In 2000 waren 41 van de grootste 100 bedrijven gevestigd in Europa. Nu zijn dat er nog slechts 15: een daling van 63 procent in slechts twee decennia.
In 2008 was de economie van de Europese Unie iets groter dan die van de Verenigde Staten: 16,2 miljard dollar versus 14,7 miljard dollar. In 2022 was de Amerikaanse economie 25 miljard dollar, en waren de economie van de EU en het Verenigd Koninkrijk samen slechts 19,8 miljard dollar. De Amerikaanse economie is nu bijna eenderde groter, en ruim 50 procent groter dan de EU zonder het VK.
Onze universiteiten staan niet langer hoog in wereldwijde ranglijsten. En onze investeringen in onderzoek en ontwikkeling blijven achter bij die van de VS, China en opkomende markten.
Echte innovatie wordt niet begrepen in Europa
We vertrouwen te veel op onze oude grote spelers, die hun bedrijfsmodellen en marktaandeel willen beschermen.
De overheid blijft een denkfout maken: dat start-ups en scale-ups hetzelfde zijn als gevestigde grote bedrijven. Juist omdat er weinig innovatie is geweest, blijf je afhankelijk van gevestigde bedrijven die prijzen hoog houden en verandering vermijden. Ze hebben nu eenmaal meer te verliezen.
We durven geen risico’s meer te nemen. We zijn bezig met onnozele dingen die ons afleiden en geen impact maken. De grootste bedreiging van succes: klein succes, kleine stappen die geen effect hebben.
Economische en technologische voorsprong kwijt
We jagen internationaal talent weg vanwege een woningcrisis. De overheid kan geen ICT-project normaal en op tijd implementeren, of het kost honderden miljoenen extra. En onze klimaatplannen zijn niet haalbaar, omdat we niet genoeg mensen met de juiste vaardigheden kunnen vinden.
Onze economische kracht en voorsprong zijn al verloren. En nu dreigen we ook nog onze technologische soevereiniteit te verliezen, met alle gevolgen van dien.
Tijd voor een wake-upcall.
Langetermijndoelen voor innovatie zijn nodig
Wanneer nemen we innovatie en de techsector weer serieus? Wie komt op voor de start- en scale-ups? Voor de techondernemers die risico nemen, echte problemen proberen op te lossen, banen creëren en bezig zijn met de wereld van morgen?
Waar is het langetermijndenken? Waar willen we in Nederland technologisch staan in tien of twintig jaar? Ik heb nog geen plannen gezien.
Hoe zorgen we dat goed bestuur inhoudt dat je verstand hebt van technologie, en dat je snapt dat digitale vaardigheden belangrijk zijn voor iedereen om mee te doen? Dat bestuurders begrijpen dat mensen met een founder-mentaliteit zeldzaam zijn – één op de duizend – en ondersteuning verdienen? Zulke mensen nemen zonder te klagen persoonlijke verantwoordelijkheid, zijn leergierig en ontwikkelen vaardigheden naar behoefte. Ze boeken resultaat, ondanks politieke uitdagingen.
En wanneer leren politici geen containerbegrippen als ‘AI’ te gebruiken zonder enige kennis daarover? Goed bestuur betekent voortdurend doorleren en competent zijn als het gaat om deze onderwerpen, het betekent niet alleen kennis hebben van.
Dit is geen kwestie van linkse versus rechtse politiek, maar van oude versus nieuwe paradigma’s.
Een toekomst met een hoofdrol voor innovatie
Er zijn genoeg goed werkende voorbeelden uit onze buurlanden. Digitalisering moet een prioriteit zijn voor het kabinet. Stel een minister van Digitale Zaken in. Geef particuliere investeerders, zoals business angels, belastingvoordelen zodat investeren aantrekkelijker wordt. Het Verenigd Koninkrijk ging ons al lang voor met dat soort initiatieven.
Verbeter ook de regelgeving voor het betalen van personeel via aandelenopties. Kijk naar Duitsland, dat toegang voor jonge bedrijven tot de kapitaalmarkt vereenvoudigt en regelgeving versimpelt.
En het belangrijkste: creëer een langetermijnvisie, toon betrokkenheid bij de techsector. Zorg voor leiderschap, wees verantwoordelijk op deze thema’s. Ga in gesprek met techondernemers, nodig ze uit, luister naar ze en leer van ze.
We hebben nieuwe energie nodig. Een nieuw verhaal dat Nederland en Europa wakker schudt, waardoor we wél gaan inzetten op technologie, start-ups en talent. Een nieuw verhaal rond techoptimisme.
Het is tijd voor jonge leiders die tech en digitaal snappen, voor jong talent dat internetwaardes wel omarmt.
Kies voor een techtoekomst waarin we weer kunnen bouwen.