De verlenging van de lockdown kan volgens onderzoek op steun rekenen van een groot deel van de Nederlanders. Het draagvlak is vooral groot onder ‘baanzekeren’, die in loondienst zijn en dus worden doorbetaald. Zij zouden meer solidariteit moeten tonen met ondernemers voor wie dit niet geldt, schrijft retailonderzoeker Hans van Tellingen in een ingezonden opiniestuk.
Een grote meerderheid van de Nederlanders – 65 procent – vindt het een goed plan als de huidige lockdown met twee weken wordt verlengd. Dat bleek vrijdag 8 januari uit onderzoek van EenVandaag onder 25.210 mensen. Geen wonder dat het kabinet zich gesterkt voelt om de huidige lockdown te verlengen. En, nog erger, misschien wel strenger te make. Want de lockdown wordt zelfs met drie weken verlengd. En een avondklok is binnenkort een serieuze optie.
Hans van Tellingen (1966) is geograaf, regioloog en directeur/eigenaar van winkelcentrum-onderzoeker Strabo bv. Hij is hoofdauteur van Waarom Stenen Winkels Winnen.
Ingezonden opinieartikelen worden geselecteerd door de redactie, maar vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van EW.
Het is een ramp. Want niet alleen de ondernemers gaan het schip in. Maar ook hun personeel komt op straat te staan. Om over gemiste belastinginkomsten van de overheid nog maar te zwijgen. Met alle nadelige gevolgen van dien. Want de overheid, en dus de maatschappij, leeft van die belastinginkomsten. En zonder deze gaat de hele maatschappij failliet. En is er ook geen geld meer voor de gezondheidszorg. En gaan er dus nog meer mensen dood.
Zijn eigenlijk de meeste mensen niet voor versoepeling?
Zoals u weet, ben ik marktonderzoeker, gespecialiseerd in de retail. Ik onderzoek met ons bedrijf consumentengedrag in winkelgebieden, uitgaansgebieden én op evenementen en toeristische bestemmingen. Zeg maar de ‘hoek waar de klappen vallen’ het afgelopen jaar. Maar los daarvan, met deze achtergrond kan ik data duiden. En kan ik een stapje verder gaan dan klakkeloos een uitkomst accepteren.
Want in hoeverre is de vraagstelling toch niet (per ongeluk) een tikkeltje suggestief? En in hoeverre zijn de uitkomsten sowieso niet gekleurd, daar er geen vervolgvraag is gesteld? De meeste mensen zijn namelijk GEEN ondernemer. Het loon van de meeste bedrijfsmedewerkers wordt gewoon doorbetaald. En er werken ook veel mensen voor de (semi-)overheid. Dit zijn dus ambtenaren of ‘semi-ambtenaren’. Als aan deze mensen de vraag wordt gesteld of zij voor een verlenging van de lockdown zouden zijn als zij daarmee hun baan en hun levenswerk – want dat is wat een onderneming vaak is voor een ondernemer – verliezen, zal de uitkomst heel anders zijn. In zo’n geval ben ik ervan overtuigd dat een grote meerderheid juist voor opheffing van de lockdown zal zijn. Of in elk geval voor een grote versoepeling van de huidige draconische maatregelen.
Is COVID een ondernemersrisico?
Ik hoor van veel mensen dat zij vinden dat COVID een ondernemersrisico is. Dat zijn ook vaak de mensen die denken dat ondernemers stinkend rijk zijn en in patserige auto’s rijden. Nou zijn dat soort ondernemers er wel. Maar dat betreft maar een zeer beperkt percentage. Meer dan 95 procent van de ondernemers moet keihard werken om het hoofd boven water te houden. Waarbij het behalen van winst niet zozeer een middel tot verrijking is, maar meestal slechts een middel om te overleven. Als de overheid dus een verbod uitvaardigt om überhaupt te ondernemen (in bijvoorbeeld de winkel-, horeca- en evenementenbranche én de culturele en de toeristische branche), is dat dus geen ondernemersrisico. Per definitie niet.
Wees solidair met de ondernemers en lever een gedeelte van het loon in
Eenieder, en dat geldt voor alle ‘baanzekeren’ (inclusief politici), die beweert dat COVID een ondernemersrisico is, nodig ik dan ook uit om een gedeelte van zijn loon over te maken aan de ondernemer. Ik schreef er in EW al eerder over.
Een lockdown is in feite een verbod om te ondernemen
Want iedere ondernemer ‘snapt’ dat er tijden zijn van economische laagconjunctuur, zoals bijvoorbeeld in de jaren 2008 tot en met 2013. En iedere goede ondernemer snapt ook dat hij of zij zich moet blijven vernieuwen om te kunnen overleven. Maar een lockdown is niet in te calculeren. Een lockdown is een door de overheid uitgevaardigde draconische maatregel die ondernemers het ondernemen belet. Zodat zij uiteindelijk de ondernemers failliet laat gaan.
Lees ook deze ingezonden opinie van Hans van Tellingen terug: Leveren politici ook loon in, net als horecaondernemers?
Want al die steunmaatregelen helpen wel een beetje. Maar ze zijn in geen enkel opzicht voldoende om te overleven en om het bedrijf voort te zetten. De steun die wél wordt geleverd, betreft het deels meebetalen aan de lonen van de medewerkers. Dat is fijn. Dank daarvoor. En ook een gedeelte van de vaste lasten, zoals huur en energie wordt betaald. Maar de ondernemers krijgen zelf vrijwel of helemaal niets aan compensatie. Ik ken ondernemers die al tien maanden zonder loon zitten. En ook mijn zakenpartner en ik hebben maandenlang geen loon ontvangen. Een ondernemer heeft gewoon omzet nodig om te overleven. Zonder omzet is het echt einde oefening.
En een ondernemer heeft ook voorraden ingekocht, zoals kledingwinkeliers laatst weer met de wintercollectie. Deze wordt grotendeels niet meer verkocht. Dus de winkelier heeft wél de uitgaven, maar niet de inkomsten. Zo’n ondernemer valt uiteindelijk om. Ik pleit er dan ook voor dat ondernemers niet alleen een forse vergoeding krijgen voor de voorraad, maar ook voor de omzet. Én een vergoeding voor misgelopen loon of managementfee. Het kan niet anders – als je tenminste wil dat de (goede) ondernemers overleven. En dus doorgaan met die onderneming. Om nog maar te zwijgen van de spooksteden die overblijven zonder winkels, horeca en culturele voorzieningen? Dat willen we toch niet?
Nu is het de vraag of lockdowns überhaupt werken. Dat blijkt onder meer uit deze 29 studies, maar ook uit deze drie studies van onder meer The Lancet. Ook zelf schreef ik over dit onderwerp. Maar deze discussie ga ik hier niet aan. Maar wél die van hoe wij de pijn voor de getroffen (MKB-)ondernemers en hun miljoenen medewerkers eerlijker kunnen verdelen.
Ook ‘baanzekeren raken uiteindelijk hun baan kwijt
Maar wat is dat toch bij mensen die denken ‘baanzeker’ te zijn en dus voor een verlenging (en soms een verstrenging) van de lockdown zijn? Denken zij echt dat zij baanzeker zijn als miljoenen ondernemers en zzp’ers failliet zijn en geen belastinginkomsten meer kunnen genereren? ‘Ondernemers stuk’ betekent ook het faillissement van de overheid en een lege schatkist.
Een complete ontmanteling van mens, maatschappij, samenleving en overheidsfinanciën zal volgen. Met een failliete gezondheidszorg, méér overlijdens én ontslag van vele mensen. Dus die baan is helemaal niet zo zeker. Ik vind dat de ‘baanzekeren’ zich dit op zijn minst eens ter harte zouden kunnen nemen. Misschien dat er dan ook minder sprake zal zijn van ‘het belachelijk maken van mensen’ die gegronde en rationele kritiek op de overdreven coronamaatregelen op terechte wijze uiten. Want de maatschappij gaat op deze manier kapot. Te beginnen bij de mensen die het fundament van de maatschappij vormen, de mkb-ondernemers. En daarna volgen de ‘baanzekeren vanzelf’. Want ook hun baan gaat er uiteindelijk aan.
Ik schreef er in De Ondernemer al over en ik sprak het uit bij EenVandaag. Ambulante handel is wél toegestaan. Dat wordt blijkbaar wel als coronaproof beschouwd. Een kraampje voor de deur van de winkel (of op een plein in de buurt) moet dan ook mogelijk zijn. Een plek waar je – op een afgesproken tijdstip zodat er gegarandeerd geen grote drukte ontstaat – de bestelde producten ophaalt. En die producten kun je dan van tevoren online (of anders telefonisch) bestellen. Dit is win-win. Er resulteert geen drukte. En de winkelier kan toch omzet creëren. Het wordt ook wel click and collect genoemd. Of anders BOPIS, Buy Online Pick Up In Store. In EW schreef ik er al eerder over.
Webshops en thuisbezorging
Want webshops kunnen op dit moment de bestellingen niet aan. Het is één grote logistieke chaos. Daarbij leiden de meeste webshops, ja ook in COVID-jaar 2020, verlies. Zij betalen dus ook geen winst-/vennootschapsbelasting. En dus verdwijnt de omzet van onze lokale winkeliers naar de webshops. En daar profiteert onze schatkist ook niet van. En al helemaal niet als de omzet wegvloeit naar Amazon-achtigen en het Chinese Alibaba.
Het zou de webshops dus sieren als zij met een solidariteitstaks hun extra omzet afstaan aan de fysieke, lokale winkeliers. Want het coronabeleid introduceert ongewenste winnaars die de omzet van de lokale winkeliers in feite afnemen.
Koop een nieuwe outfit en spendeer in de horeca en aan evenementen
In de retail hebben de branches, mode, schoenen, sport en reizen het moeilijk. Koop daarom een nieuwe outfit is de boodschap (zodra dit wordt toegestaan). Koop daarom ook een prachtig paar schoenen. Vervang uw hockeystick. Of een ander sportitem. Het liefst bij uw lokale winkelier. En ga, zodra het weer kan, uit eten en de kroeg in. Dat is ook goed voor uw humeur en uw vriendschappen en uw (liefdes)relatie. En als er in de lente weer evenementen zijn? Boek een ticket. Vier feest. Vier het leven. Vier uw bestaan. Ik kan niet anders. En ik doe ook niet anders. Volgt u mij in dit streven?